Zandwinning Werfhout

1.1 Aanleiding

Roelofs Zandwinning B.V. is voornemens de bestaande zandwinplas Werfhout aan de zuidzijde uit te breiden. Uitgegaan wordt van een gebiedsontwikkeling met een passende eindbestemming voor de gehele zandwinplas. In samenspraak met gemeente, provincie en omwonenden is door Roelofs Zandwinning B.V. gezocht naar een zo optimaal mogelijk passende uitbreiding en afronding van een bestaande zandwinlocatie in Didam. Als afronding van de zandwinlocatie zijn er plannen voor een nieuwe landschappelijke inrichting met natuurontwikkeling en extensieve recreatie. Deze ontwikkeling past in het gemeentelijke en provinciale beleid en wordt in samenspraak met de gemeente en provincie voorbereid. Er wordt voorzien in uitbreiding van de zandwinplas met circa 10 hectare en rondom de plas ruimte voor een nieuwe landschappelijke inrichting met natuurontwikkeling. De voorgenomen ontwikkeling past niet binnen het ter plaatse geldende bestemmingsplan. Om de ontwikkeling planologisch-juridisch mogelijk te maken is het voorliggend bestemmingsplan opgesteld.

1.2 Ligging en begrenzing plangebied

Het plangebied ligt ten zuidoosten van de kern Didam in de oksel van de A18 en A12. Het plangebied wordt begrensd door de A18 in het noordwesten, de Bievankweg (N335) in het noordoosten en de Pakopseweg in het zuidwesten. Op afbeelding 1.1 is globaal de ligging van het plangebied weergegeven.

Figuur 1.1: Globale ligging plangebied

1.3 Vigerend bestemmingsplan

Voor het plangebied geldt het bestemmingsplan Buitengebied. Het bestemmingsplan Buitengebied is vastgesteld op 29 september 2011 en 6 november 2013 onherroepelijk geworden. Dit plan is conserverend van aard. Derhalve is onderhavige ontwikkeling niet meegenomen.

Figuur 1.2: Uitsnede vigerende bestemmingsplan Buitengebied met in rood begrenzing onderhavige plangebied

Dit plan kent het plangebied, naast de bestemming Water en Bos een agrarische functie toe. Daarnaast is aan een deel van de gronden ter bescherming van archeologische waarden de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologische Verwachting 3' toegekend.

1.4 Leeswijzer

In hoofdstuk 2 wordt een beschrijving gegeven van de huidige en toekomstige situatie van het plangebied, waaronder een beschrijving van de voorgenomen ontwikkeling en het bijbehorende schetsontwerp. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3, voor zover relevant, in hoofdlijnen de beleidsdocumenten die door de onderscheiden overheden ten aanzien van het plangebied zijn gepubliceerd beschreven. Dit geeft een impressie van het beleidskader voor het bestemmingsplan en in hoeverre de ontwikkeling past binnen het overheidsbeleid. In hoofdstuk 4 en hoofdstuk 5 komen de milieutechnische randvoorwaarden aan bod. In hoofdstuk 6 wordt aangegeven hoe het beleid en de planuitgangspunten zijn verwoord in de planregels. In hoofdstuk 7 wordt de economische en de maatschappelijke uitvoerbaarheid beschreven.

Opgemerkt wordt, dat de totstandkoming van onderhavig plan in de huidige vorm een langlopend proces is geweest, dat in circa 2010 is gestart met een initiatief voor de uitbreiding van de zandwinning als vertrekpunt voor een recreatieve ontwikkeling met als thema's
gezondheid en wellness. Door markt- en economische ontwikkelingen bleek dit initiatief uiteindelijk niet uitvoerbaar te zijn. Op basis daarvan is daarna een plan ontwikkeld, dat uitging van de uitbreiding van de zandwinning in combinatie met natuurontwikkeling door verondieping. Omdat de voorgenomen verondieping veel onrust verzoorzaakte in de omgeving van het plangebied, is vervolgens een plan opgesteld, waarbij nog steeds sprake is van versterking van het landschap en natuurontwikkeling, maar waar geen sprake meer is van verondieping.

Tijdens het planvormingsproces zijn diverse onderzoeken uitgevoerd. Hierbij is als uitgangspunt gehanteerd, dat de onderzoeken die al waren uitgevoerd en die ondanks nieuwe planuitgangspunten onverkort gehandhaafd kunnen worden, als onderbouwing bij dit plan zijn gebruikt. Dat verklaart, dat er in een aantal onderzoeksrapporten nog sprake is van verondieping, terwijl in onderhavig plan daarvan geen sprake meer is. De beschrijving van het plan, dat wordt uitgevoerd en dat is bestemd, is opgenomen in paragraaf 2.2 van deze toelichting.

2.1 Bestaande situatie

Het plangebied is gelegen in een multifunctioneel gebied en kent in de huidige situatie een gemengd gebruik, met overwegend een agrarische functie. Het plangebied en de omgeving van het plangebied bestaan hoofdzakelijk uit open akkercomplexen en weidegronden. In het noordelijk deel van het gebied ligt de zandwinlocatie. Ten zuidoosten van het plangebied is een voormalige zandwinplas gelegen (plas Heijting). Het plangebied wordt omsloten door infrastructuur, te weten de A18 aan de westkant, de N335 (Bievankweg) aan de noordkant, de Pakopseweg aan de oostzijde en de Werfhout aan de zuidkant.

De ontsluiting van het plangebied vindt plaats vanaf de Bievankweg via de Pakopseweg. Langs de A18 ligt een strook beplanting die een duidelijk scheiding vormt tussen de weg en het gebied rond de zandwinplas.

Op afbeelding 2.1 is de huidige situatie weergegeven. Grenzend aan het plangebied liggen enkele woningen omgeven door erfbeplanting.

Omdat het gebied vlak bij de snelweg ligt en erg gemakkelijk toegankelijk is, komen er wel mensen. Ondanks dat geen enkele vorm van recreatie is toegestaan en het gebied is afgesloten met prikkeldraad en verbodsborden, weten mensen het wel te vinden. Vooral langs de Pakopseweg zijn kleine paadjes naar en langs het water. Rasters, hekwerken en borden worden vernield. Omdat het gebied erg besloten is door het bos, is niet altijd zichtbaar wat er gebeurt en is sociale controle daardoor beperkt. Langs de Pakopseweg staan vaak auto's zonder dat duidelijk is welke bedoeling daar in ligt. Bij een ingang aan de Werfhout, in de hoek met de A18 maar ook aan de Pakopseweg is een mannenontmoetingsplaats. Daarnaast wordt er nog af en toe illegaal gevist of met een crossmotor rond gereden.

Deze ongewenste activiteiten zorgen voor een onveilig gevoel in dit gebied, maar ook voor
zwerfvuil. Langs de Pakopseweg en de oever, ligt veel rotzooi dat uit de stilstaande auto's wordt gegooid en dat bij oneigenlijk gebruik van de plas wordt achtergelaten.

Figuur 2.1: huidige situatie met globale begrenzing plangebied (rood)

2.2 Toekomstige situatie

In nauw overleg met de gemeente en provincie en de direct omwonenden is door Roelofs Zandwinning B.V. gezocht naar een zo optimaal mogelijk passende uitbreiding en afronding van een zandwinlocatie in Didam. In figuur 2.2 is de uitbreiding van de zandwinning weergegeven.

Aanleiding

De aanleiding voor de uitbreiding van de zandplas is gelegen in de continue vraag naar zand en grind in de regio. Een vraag die er altijd is geweest en nu bij een aantrekkende economie weer toeneemt. De initiatiefnemer is een regionaal werkende ontgronder met klanten die lokaal en regionaal gevestigd zijn. Het initiatief is ingegeven door marktwerking, zoals beoogd in landelijk en provinciaal grondstoffenbeleid. In dat beleid wordt grondstoffenwinning van landelijk belang geacht, maar voor de uitvoering bij de markt neergelegd. Gezien de kansen die de initiatiefnemer ziet om de zandwinning te exploiteren, is sprake van voldoende vraag in de regio. Om de levering van zand te kunnen blijven garanderen is uitbreiding van deze zandwinning van bedrijfseconomisch belang voor Roelofs. Daarnaast geeft het plan de mogelijkheid om het gehele gebied een aanzienlijke kwaliteitsimpuls te geven. Het plan biedt door de versterking van de landschappelijke inpassing, de natuurontwikkeling en de mogelijkheid voor extensieve recreatie in een deel van het gebied een duidelijke meerwaarde. Door de nieuwe inrichting en beheer van de plas en de oevers wordt het transparant en zichtbaar vanaf de openbare weg. Ondiepe zones in de oever, terreinafrastering, begrazing met Hereford koeien leiden er in z'n geheel toe, dat géén betreding van publiek meer mogelijk is. Oneigenlijk gebruik, zoals vissen, zwemmen of varen wordt dus tegengegaan. Hieronder wordt dat nader toegelicht.

Locatiekeuze

In het kader van de uitbreiding van de zandwinlocatie Werfhout is een nadere verkenning gedaan naar de meest geschikte locatie voor het bijbehorende werk- en depotterrein.

De locatiestudie is uitgevoerd in vier stappen (van grof naar fijn).

• 1. In de eerste stap is het zoekgebied bepaald waarbinnen een locatie voor het werk- en depotterrein moet zijn gelegen.
• 2. In de tweede stap zijn aan de hand van drie ruimtelijk relevante aspecten potentieel geschikte locaties van het klasseer- en depotterrein in het zoekgebied bepaald.
• 3. In de derde stap zijn de potentieel geschikte locaties op verschillende aanvullende criteria beoordeeld.
• 4. In de vierde en laatste stap is aan de beoordeling per criterium uit de derde stap een score toegekend. De scores worden aansluitend bij elkaar opgeteld, waaruit de voorkeurslocatie van het werk- en depotterrein volgt.

De locatiestudie met bijbehorende bijlagen, is als bijlage 2 bij deze toelichting gevoegd. De criteria die bij de locatiekeuze zijn meegenomen zijn:

Invloed op het landschap

• 1. Infrastructuur tussen werk- en depotterrein en bestaande wegen
• 2. Verbreden erftoegangswegen

Invloed op verkeersveiligheid

• 3. veiligheid fietsverkeer
• 4. aanpassing provinciale weg
• 5. aanpassing bestaande erftoegangswegen

Invloed op de woon- en leefomgeving

• 6. Invloed op bestaande gebruik in omgeving
  • a. grondgebruik
  • b. vrachtverkeer
  • c. zicht op werk- en depotterrein
  • d. zicht op tussenstation en leidingen
• 7. Milieuhinder
  • a. geluid vanwege de inrichting
  • b. geluid wegverkeer vanwege de inrichting
  • c. MKM-waarde
  • d. Laagfrequent geluid
  • e. Trillingen via de bodem
  • f. Fijnstof
  • g. Trillingen vanwege vrachtverkeer

Duurzaamheid

• 8. Duurzaamheid

Uit de locatiestudie volgt, zoals in bijlage 2 gemotiveerd is, dat de locatie die in onderhavig bestemmingsplan een bestemmingsaanduiding en regeling heeft gekregen, de meest geschikte locatie is.

Zandwinning

De hoofdactiviteiten van de zandwinning bestaan uit het winnen van zand uit de (uit te breiden) zandwinplas. Het klasseren van het gewonnen zand en de op- en overslag van zand vindt plaats op het werk- en depotterrein.

De winning van zand vindt plaats met een elektrische zandzuiger, die wordt aangdreven door een dieselaggregaat op de wal met een immissierelevant geluidvermogenniveau van 96 Lwr . De zandzuiger is gelegen in de zandwinplas. De potentiële trillingsbronnen zijn gepositioneerd op het schip. Een spuitleiding verbindt de zuiger met de klasseerinstallatie. Deze installatie op het werk- en depotterrein maakt een scheiding van het gewonnen zand.

Het werkterrein bevindt zich ten oosten van de Pakopseweg, in de hoek Paksopseweg/ Bievankweg. Op het werkterrein liggen de zanddepots, staat de klasseerinstallatie en de bedrijfs- en kantoorgebouwen. De klasseerinstallatie bestaat uit diverse zeven, pompen en andere aandrijvingen. Ten einde de goede werking van de installatie te garanderen, worden alle zeven en pompen zodanig opgesteld dat de overdracht van trillingen naar de hoofddraagconstructie zoveel mogelijk wordt beperkt. Ook zal periodiek onderhoud worden gepleegd aan de installatie ten einde een goede werking te garanderen.

De hoofdactiviteiten op het werk- en depotterrein bestaan uit het klasseren van het gewonnen zand, de op- en overslag van zand en bijbehorende kantoorunit en stallingsruimte. Via diverse zeven en transportbanden komen er verschillende fracties zand in depot. Het water afkomstig uit de spuitleiding wordt via een retourleiding naar de plas teruggevoerd. Om het zand te kunnen scheiden in de klasseerinstallatie wordt er proceswater uit de zandwinplas aangevoerd en weer naar de zandwinplas teruggevoerd. Dit gebeurt met stalen leidingen die in hetzelfde tracé als de spuit- en retourleiding komen te liggen. In totaal worden er dus vier leidingen gelegd.

De klasseerinstallatie met de bijbehorende transportbanden zijn gedurende maximaal 12 uren in de dagperiode in werking. De zandzuiger in de plas is eveneens 12 uur in de dagperiode in werking. Het verplaatsen van het zand op het werkterrein wordt verricht door een mobiele rupskraan en een shovel, beide effectief in werking gedurende 8,5 uren in de dagperiode. De klasseerinstallatie kent een hoogte van plm. 15 meter en de bijbehorende transportbanden hebben een maximale hoogte van 20 meter.

Op het terrein vinden transportbewegingen plaats door vrachtwagens, mobiele rupskraan en shovel. Rond het werkterrein wordt een geluidwerende voorziening gerealiseerd die bestaat uit een aarden geluidwal van 5 meter hoog. Op deze wal wordt aan de noordwestzijde en evenwijdig aan de Bievankweg (N335) voor een goede akoestische inpassing een 2 meter hoog scherm aangebracht. Daar bedraagt de totale hoogte van de afschermende voorziening 7 meter.

Het werk- en depotterrein is circa 4,5 ha groot. Het terrein biedt daarmee voldoende ruimte voor zanddepot, de klasseerinstallatie, een grondwal van 5 meter hoog, bedrijfsgebouwen en interne infrastructuur / benodigde manoeuvreerruimte. Door de ligging nabij de zandwinplas is onnodig transport overbodig en is een efficiënte en duurzame bedrijfsvoering mogelijk. Het zand kan door de korte spuitafstand rechtstreeks vanaf de zandzuiger op de klasseerinstallatie en het depotterrein worden gespoten. Het proces water met een fijne fractie slib kan vanaf de klasseerinstallatie weer onder vrij verval direct retour worden gebracht in de zandwinplas.

Afgesproken is, dat vrachtauto's uitsluitend met gesloten afdekking van laadbakken wegrijden en rijden door een waterbak. Het zandwinbedrijf zorgt voor instructie van de chauffeurs. Verstuiving wordt zo tegengegaan en ook bezanding van de openbare weg.

Veiligheid fietsverkeer

Omwille van de veiligheid van het fietsverkeer op het fietspad langs de Bievankweg zijn aanpassingen aan de vormgeving van het bestaande kruispunt Pakopseweg - Bievankweg noodzakelijk. Bij de huidige fietsoversteek parallel aan de Bievankweg is onvoldoende ruimte om zandwagens te laten opstellen tussen het fietspad en de Bievankweg. Indien vrachtverkeer op de Pakopseweg voor de Bievankweg opgesteld staat, wordt de fietsoversteek geblokkeerd. Daarom wordt het fietspad uitgebogen, zodat een zandwagen van 12 meter zich kan opstellen zonder dat het fietspad geblokkeerd wordt. Om te attenderen op de uitbuiging van het fietspad wordt voor de fietsers komende vanaf het noordwesten (afrit viaduct A18) een schrikhek geplaatst. De exacte locatie wordt bepaald met inachtneming van zichthoeken, rijsnelheid, etc.

In de huidige situatie is er voor het fietsverkeer, dat vanuit de Pakopseweg de Bievankweg oversteekt, geen oversteekvoorziening aanwezig. Om een verkeersveilige oversteek te bereiken wordt een gefaseerde oversteek gerealiseerd. In het noordelijk deel van de Pakopseweg moeten kanalisatiestrepen worden aangebracht om fietsers die in de richting van de Bievankweg fietsen naar het fietspad te geleiden. Dit is echter geen noodzakelijke maatregel die voortvloeit uit de zandwinning. Deze maatregel was sowieso zeer gewenst vanuit de verkeersveiligheid voor de overstekende fietsers (zie bijlage 2).

Aanpassing provinciale weg

Er dient rekening te worden gehouden met een verkeerstoename van gemiddeld 45 zandwagens die per dag van en naar de zandwinning rijden. Daarvan komen er naar verwachting gemiddeld 15 vanuit de richting van Beek en 30 vanuit de richting Didam. Er is geen capaciteitsuitbreiding van het kruispunt noodzakelijk in de vorm van het opnemen van een linksafvak op de Bievankweg voor het verkeer vanuit de richting van Beek (zie bijlage 2).

Aanpassing bestaande wegen (erftoegangswegen)

De Pakopseweg hoeft nauwelijks te worden aangepast, omdat het vrachtverkeer vanaf het werk- en depotterrein direct aantakt op de Bievankweg. Langs het voorste deel van de Pakopseweg zijn twee passeerstroken nodig, zodat uitgeweken kan worden voor tegemoetkomend verkeer, dat vanaf de Bievankweg de Pakopseweg op rijdt terwijl tegelijk een zandwagen vanaf het werk- en depotterrein richting Bievankweg rijdt. Er is voldoende ruimte beschikbaar in het profiel van de bestaande weg en de bermen.

De verkeersmaatregelen zijn afgestemd met de wegbeheerder, provincie Gelderland, die met de maatregelen heeft ingestemd (zie bijilage 2) en met de gemeente.

Inrichtingsplan

Door Buro Poelmans Reesink is een inrichtingsplan opgesteld, waarin wordt beschreven hoe middels uitbreiding van de zandwinning wordt ingezet op een kwaliteitsimpuls van het gehele gebied. Dit inrichtingsplan is opgenomen als bijlage 1 bij deze toelichting.

De uitbreiding van de zandwinning leidt tot een groter wateroppervlak (verruiming van circa 10 ha). Deze toename zorgt voor een betere zichtbaarheid en draagt bij aan de belevingswaarde van de zandwinplas. Om dit zo goed mogelijk in te zetten worden maatregelen getroffen om de recreatieve (extensief!) en natuurlijke waarden van de zandwinplas te vergroten. De belangrijkste maatregelen om de natuurwaarden te vergroten zijn:

• De oeverzone wordt met plas-dras ingericht. In ondiep water kunnen zich meer planten en dieren vestigen. De plas zal aantrekkelijk worden voor watervogels.
• Rondom de plas wordt veel opgaand bos verwijderd. Hierdoor krijgt de wind vrij spel op de plas en ontstaat dynamiek die de biodiversiteit ondersteunt.
• Op diverse plekken rondom de plas wordt de bestaande voedselrijke teeltlaag verwijderd. De schrale ondergrond die zo ontstaat is aantrekkelijk voor bijzondere en bloemrijke kruiden. Verbossing wordt voorkomen en de belevingswaarde van de zandwinplas zal door de bloemen en het uitzicht op de plas vanaf de openbare weg verbeteren.

Om recreatief medegebruik mogelijk te maken, zonder dat dit de natuur verstoort, worden bestaande fietsroutes betrokken bij het ontwerp. De noordwestelijke zijde van de plas wordt niet voor recreatie opengesteld. Voor de beleving van de plas wordt aan de zuidwestzijde een vogelkijkhut gerealiseerd. Hieronder wordt nader op de aspecten natuur en recreatie ingegaan.

Voor een goed natuurbeheer, zal extensieve begrazing met koeien plaatsvinden. Veekerende rasters zullen aan de buitenkant worden aangebracht.

Figuur 2.2: Toekomstige situatie (schetsontwerp, Inrichtingsplan zandwinplas Werfhout te Didam – september 2015

Oneigenlijk gebruik

Omdat het gebied vlak bij de snelweg ligt en erg gemakkelijk bereikbaar is, komen er mensen. Ondanks dat geen enkele vorm van recreatie is toegestaan en het gebied is afgesloten met prikkeldraad en verbodsborden, weten mensen het wel te vinden. Vooral langs de Pakopseweg zijn kleine paadjes naar en langs het water. Rasters, hekwerken en borden worden vernield. Omdat het gebied erg besloten is door het bos, is niet altijd zichtbaar wat er gebeurt en is sociale controle daardoor beperkt. Langs de Pakopseweg staan vaak auto’s zonder dat duidelijk is welke bedoeling daar in liggen. Bij een ingang aan de Werfhout, in de hoek met de A18 maar ook aan de Pakopseweg is een mannenontmoetingsplaats. Daarnaast wordt er nog af en toe illegaal gevist of met een crossmotor rond gereden. Deze ongewenste activiteiten zorgen voor een onveilig gevoel bij de bewoners in de omgeving, maar ook voor zwerfvuil. Langs de Pakopseweg en de oever, ligt veel rotzooi dat uit de stilstaande auto’s is gegooid. Door het gebied opener te maken, bos te verwijderen, is er minder privacy en meer toezicht. Vissen, zwemmen of varen kan ontmoedigd worden als er een ruderale oeverzone is met in het water diverse waterplanten. De extensieve begrazing met koeien en degelijke veekerende rasters met eventueel brede sloten, maken een eind aan het oneigenlijke gebruik van de plas en de gronden er om heen.

Natuurontwikkeling

De natuur- en daardoor ook de belevingswaarde van deze zandwinplas wordt door de verschillende inrichtingsmaatregelen flink vergroot. De belangrijkste drie maatregelen worden hier genoemd.

Ondiep water leeft

In diep water is minder zuurstof en licht. Dat belemmert de vestiging van waterplanten en indirect de macrofauna en vissen. Over het algemeen is de biodiversiteit in ondiep water hoger dan in diep water. Dus door de oeverzone met plas-dras in te richten, zullen zich hier meer planten en dieren kunnen vestigen. De plas zal aantrekkelijk worden voor watervogels.

Openheid en dynamiek

Waterplassen hebben in natuurlijke situaties vaak bijzondere pioniermilieus. Water ligt meestal in een open landschap en de natuurwaarden hebben baat bij dynamiek. Deze factor voorkomt, dat oevers snel verlanden en uiteindelijk wilgenbos worden. Het is zaak dat wind vrij spel heeft op de plas. Deze werkt positief op de oevervegetaties en stimuleert sedimentatieprocessen en vertraagt de successie. Dat betekent, dat veel opgaand bos moet worden verwijderd. Bij een vast waterpeil is de oeverzone meestal erg smal. Er mag geen ongewenste vernatting of verdroging optreden naar de aangrenzende gronden in verband met agrarisch gebruik en dergelijke. Sterke fluctuaties in waterpeil zijn dan ook niet mogelijk.

Schraal maar bloemrijk

De droge oevers moeten grotendeels vrij van hoog opgaande beplanting blijven. Hierdoor zullen de mensen beter zicht hebben vanaf de openbare weg en kunnen meer genieten van de natuur. Hoe voedselarmer die droge oevers zijn, hoe opener ze blijven en hoe hoger de natuurwaarden. Nu ligt er rondom de plas nog een voedselrijke teeltlaag. Deze oorspronkelijke teeltlaag en voedselrijke grond zal snel verbossen en heeft nu weinig natuurwaarden. Het is een grote winst als op de droge oevers de voedselrijke grond wordt verwijderd. Hier zullen zich dan meer bijzondere en bloemrijke kruiden vestigen.

Door de voedselarme ondergrond is de productie minder en volstaat een extensief beheer om dit natuurtype vast te houden. Kansrijke plekken zijn daar waar zicht op de plas wenselijk is, zoals langs de Pakopseweg en Werfhout. Pleksgewijs is het ook wenselijk om open stukken rond de gehele plas te hebben. De oeverzone aan de zijde van Werfhout krijgt een zeer gevarieerde inrichting: droog, open, ondiep, plasdras. Hier wordt ook een plek gecreëerd waar de mensen bij maar niet in het water kunnen komen en een plek voor educatieve doelen.

In totaal wordt 52.780 m2 aan natuurvriendelijke oevers aangelegd. In de westelijke hoek van het plangebied wordt bovendien op een perceel weide / bos aangelegd. Aan de oostzijde gebeurt dit ook.

Overlast muggen

(Steek)muggen zijn verbonden met natte natuur. Dit geldt voor alle natte natuurgebieden met hoogveen, laagveen, plassen, meren, en bij rivieren en beken. Een wisselende waterstand, waarbij grote oppervlaktes tijdelijk natte periodes doormaken, wordt als veroorzaker van muggenplagen gezien: tijdelijke plas-dras situaties kunnen leiden tot hoge synchrone productie van steekmuggen. Plas/dras zijn dan plassen regenwater op het maaiveld en niet, zoals in onderhavige situatie een ondiepe oeverzone. De ondiepe oeverzones van de zandwinplas zullen amper of geen bijdrage leveren op het aantal muggen. Sterker, het zijn juist prima leefgebieden voor dieren die ook muggen eten zoals; amfibieën, vissen, waterkevers, libellen en vogels. Geconcludeerd wordt dat de ondiepe oeverstroken door de vele aanwezige predatoren en de hoge dynamiek (golfslag, droogval) niet zorgen voor een toename van steekmuggen.

Recreatieve waarde

Het gebied heeft reeds betekenis als recreatieve locatie, onder andere door de geïsoleerde ligging is een karakteristiek boerenlandschap ontstaan. Door de reeds aanwezige fietsroute te betrekken bij het ontwerp ontstaat een interessante halteplaats voor bezoekers van het gebied. Fietsers vinden hier een rustplaats, het water en de natuur zijn de moeite van een bezoek waard. Door de natuurontwikkeling onder te verdelen in natuur met een ecologische waarde en natuur met een meer educatieve en recreatieve waarde ontstaan er geen conflicten en kunnen beide zich blijvend goed ontwikkelen.

Veel van de te ontwikkelen natuurwaarden zijn niet gevoelig voor verstoring en kunnen prima beleefd worden. De gronden langs de Pakopseweg en Werfhout zijn vanaf de weg goed te beleven. Vanaf Werfhout worden voorzieningen aangelegd om dit te stimuleren. Voor natuurbeleving (vogelaars) zijn ook rustige plekken noodzakelijk. Sommige soorten, bijvoorbeeld otter, steltlopers, eenden en bepaalde broedvogels hebben echt rust nodig. Dat is de reden dat de oevers langs de snelweg en de Bievankweg, west en noord, niet worden opengesteld voor recreatief medegebruik. Het is niet mogelijk om een rondje rond de plas te doen omdat dit ook ten koste gaat van sommige kwetsbare natuurwaarden en de beleving daarvan. Vanuit de vogelhut of uitkijkhut in het zuidelijk plandeel is het gebied goed te overzien en wordt verstoring beperkt. Daarnaast wordt met het uitsluiten van een rondje rond de plas ongewenst gebruik tegen gegaan.

2.3 Uitgangspunten en fasering

Als voorwaarde voor de uitbreiding van de zandwinplas is gesteld dat er in de planvorming ruimtelijke en functionele meerwaarde voor het gebied wordt gerealiseerd. De uitbreiding van de bestaande plas vormt het vertrekpunt voor de ontwikkeling van het plangebied.

Uitgangspunt is om de vergroting van het wateroppervlak te gebruiken als een kwaliteitsimpuls voor het gehele gebied. Naast de zichtbaarheid van het water kan door het creëren van een overgangzone tussen het water en de oever, de inrichting van de plas worden verbeterd.

Initiatiefnemer zal rond de bestaande plas een sterke impuls geven aan natuurontwikkeling. Al de oevers worden gefaseerd heringericht en er ontstaan ondiepe plas-dras zones. Een nieuwe landschappelijke inrichting en natuurontwikkeling vindt zo plaats.

De bestaande noord- en oostoever krijgen een herinrichting zodra de zandwinning is uitgebreid. De zuidoever van de plas en de noordoever en westoever van het uitbreidingsoppervlak van de bestaande plas krijgen als snel na de start van de winning een aanleg en inrichting die strookt met de landschappelijke en ecologische ambities. Hier wordt in het beginstadium dus al gefaseerd voorgesorteerd op de gewenste ruimtelijke en functionele eindsituatie.

Figuur 2.3: globale fasering

2.4 Wettelijk vergunningenkader

Naast het opstellen van het bestemmingsplan dienen er nog andere wettelijke procedures te worden gevolgd. Deze zelfstandige procedures kennen een eigen rechtsbescherming.

Omtrent de benodigde vergunningen volgt hieronder een (niet-limitatief) overzicht:

• Vergunning voor het ontgronden ingevolge artikel 3 Ontgrondingenwet.
• Vergunning voor het oprichten en in werking hebben van de inrichting en bouwen van bouwwerken ingevolge artikel 2.1 Wet algemene bepalingen omgevingsrecht.
• Vergunning voor het maken van een uitweg ingevolge artikel 2.2 Wet algemene bepalingen omgevingsrecht.
• Melding ingevolge artikel 8, eerste lid, Regeling Programmatische aanpak stikstofdepositie (reeds gebeurd).

3.1 Rijksbeleid

Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte

De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) is op 13 maart 2012 vastgesteld. De structuurvisie vervangt ondermeer de Nota Ruimte, de Nota Mobiliteit, de Structuurvisie Randstad 2040 en de Mobiliteitsaanpak. Verschillende nationale belangen zijn opgenomen in de AMvB Ruimte, die met de structuurvisie in procedure is gebracht.

In de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte geeft de Rijksoverheid haar visie op de ruimtelijke en mobiliteitsopgaven voor Nederland richting 2040 en op de manier waarop zij hiermee om zal gaan. Daarmee biedt het een kader voor beslissingen die de Rijksoverheid in de periode tot 2028 wil nemen, om Nederland concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig te houden. In de structuurvisie maakt het Rijk helder welke nationale belangen zij heeft in het ruimtelijke en mobiliteitsdomein en welke instrumenten voor deze belangen door de Rijksoverheid worden ingezet.

Het kabinet richt zich bij de verbetering van het vestigingsklimaat vooral op de regio's die zorgen voor de meeste economische groei. Dat zijn de haven van Rotterdam en de luchthaven Schiphol (mainports), de toptechnologie regio zuidoost Nederland (brainport) en de greenports (tuinbouwclusters) Westland/Oostland, Venlo, Aalsmeer, Duin- en Bollenstreek en Boskoop. De topsectoren - water, agro(logistiek) en food, tuinbouw, high-tech systemen en materialen, life sciences, chemie, energie, logistiek, creatieve industrie en hoofdkantoren - zijn geconcentreerd in stedelijke regio's, vooral rond deze mainports, de brainport en greenports. Het kabinet investeert samen met ondernemers en onderzoekers gericht in deze topsectoren.

Consequentie plangebied

Het beschreven rijksbeleid geeft geen directe uitgangspunten voor de gewenste zandwinning met bijbehorende bebouwing en de natuurontwikkeling. Het rijksbeleid staat de uitvoering van de voorgenomen plannen niet in de weg.

Barro

Het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) regelt de doorwerking van nationale belangen op ruimtelijk gebied in gemeentelijke bestemmingsplannen door het stellen van de juridische kaders. Het Barro is ook wel bekend als de AMvB Ruimte. Het besluit is per 17 december 2011 in werking getreden. In het Barro zijn opgenomen:

• het Project Mainportontwikkeling Rotterdam;
• militaire terreinen en -objecten;
• de Wadden;
• de kust (inclusief primaire kering);
• de grote rivieren;
• de Werelderfgoederen.

Per 1 oktober 2012 is een wijziging van het Barro in werking getreden. In deze wijziging zijn de volgende onderwerpen toegevoegd:

• reserveringen uitbreidingen weg en spoor;
• veiligheid vaarwegen;
• het netwerk voor elektriciteitsvoorziening;
• de buitendijkse uitbreidingsruimte in het IJsselmeer;
• bescherming van de (overige) primaire waterkeringen;
• reservering voor rivierverruiming Maas;
• de Ecologische Hoofdstructuur (EHS).

Consequentie plangebied

Het plangebied heeft niets van doen met de in de Barro behandelde onderwerpen. Bijvoorbeeld geen beïnvloeding van de EHS, zie hoofdstuk 5. De locatie en schaal van onderhavig bestemmingsplan heeft geen raakvlak met het nationaal beleid. Gelet op het bovenstaande kan gesteld worden, dat het onderhavige bestemmingsplan in overeenstemming is met de Barro.

Besluit ruimtelijke ordening, Ladder voor Duurzame Verstedelijking

De Ladder voor Duurzame Verstedelijking is sinds 1 oktober 2012 opgenomen in artikel 3.1.6, tweede lid van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) en stelt eisen aan bestemmingsplannen met het oog op een zorgvuldige afweging, transparante besluitvorming en een optimale benutting van de ruimte in stedelijke gebieden. De Ladder voor Duurzame Verstedelijking heeft als doel om zorgvuldig ruimtegebruik te stimuleren en overprogrammering op regionaal niveau te voorkomen. Per 1 juli 2017 is het Bro gewijzigd met als doel om de ladder te vereenvoudigen en de onderzoekslasten te verminderen waarbij de effectiviteit van het instrument behouden blijft. Met deze wijzigingen is niet beoogd het doel van de regeling te wijzigen: voorkomen van omngewenste leegstand en overprogrammering, stimulering zorgvuldig ruimtegebruik en transparante besluitvorming.

De nieuwe Ladder voor Duurzame Verstedelijking bevat geen treden meer. De treden 1 en 2 zijn samengevoegd en trede 3 is geschrapt. Een deel van de omvangrijke rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak met betrekking tot de ladder blijft ook na 1 juli 2017 van belang. De hoofdlijnen van die rechtspraak zijn door de Afdeling Bestuursrechtspraak in een overzichtsuitspraak (28 juni 2017, ECLI:NL:RVS:2017:1724) opgenomen. Deze overzichtsuitspraak is bedoeld om de rechtspraktijk houvast te bieden bij de toepassing van de ladder.

Artikel 3.1.6 tweede lid van het oude Besluit ruimtelijke ordening (Bro) schreef het volgende voor. De toelichting bij een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, voldoet aan de volgende voorwaarden:

• 1. er wordt beschreven dat de voorgenomen stedelijke ontwikkeling voorziet in een actuele regionale behoefte;
• 2. indien uit de beschrijving, bedoeld in onderdeel a, blijkt dat sprake is van een actuele regionale behoefte, wordt beschreven in hoeverre in die behoefte binnen het bestaand stedelijk gebied van de betreffende regio kan worden voorzien door benutting van beschikbare gronden door herstructurering, transformatie of anderszins, en;
• 3. indien uit de beschrijving, bedoeld in onderdeel b, blijkt dat de stedelijke ontwikkeling niet binnen het bestaand stedelijk gebied van de betreffende regio kan plaatsvinden, wordt beschreven in hoeverre wordt voorzien in die behoefte op locaties die, gebruikmakend van verschillende middelen van vervoer, passend ontsloten zijn of als zodanig worden ontwikkeld.

Artikel 3.1.6 tweede lid van het nieuwe Besluit ruimtelijke ordening bepaalt, dat de toelichting bij een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, een beschrijving bevat van de behoefte aan die ontwikkeling, en, indien het bestemmingsplan die ontwikkeling mogelijk maakt buiten het bestaand stedelijk gebied, een motivering waarom niet binnen het bestaand stedelijk gebied in die behoefte kan worden voorzien. Ook wanneer er geen sprake is van een nieuwe stedelijke ontwikkeling moet in het kader van een goede ruimtelijke ordening worden gemotiveerd of de mogelijk gemaakte ontwikkeling voorziet in een behoefte.

Motivatie

Het plan bevat een wijzigingsbevoegdheid die het college van burgemeester en wethouders de mogelijkheid biedt de gronden met de bestemming Bedrijf - Zandwinplas te wijzigen in de bestemming Agrarisch (zonder bouwvlak). Volgens de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: ABRvS) kwalificeert het toekennnen van een agrarische bestemming (zonder buwvlak) aan gronden niet als een stedelijke ontwikkeling (uitspraak van 25 mei 2016, ECLI:NL:RVS:2016:1438.

Hieronder wordt eerst beoordeeld of een zandwinplas met bijbehorend depot- en werkterrein, bedrijfs- en kantoorgebouwen en klasseerinstallatie wordt beschouwd als nieuwe stedelijke ontwikkeling.

De ontwikkeling betreft de uitbreiding van een bestaande zandwinplas. Bij het winnen van het zand wordt de bestaande plas uitgebreid met ongeveer 10 ha. Naast het winnen van zand wordt nieuwe natuur aangelegd. Ten oosten van de plas wordt een terrein tijdelijk ingericht voor het zanddepot, een werkterrein en een (zand)klasseerinstallatie. Dit gedeelte van het terrein wordt begrensd door een 5 meter hoge (geluid)wal met aan de noordwestzijde en evenwijdig aan de Bievankweg (N335) een 2 meter hoog scherm aangebracht. Daar bedraagt de totale hoogte van de afschermende voorziening 7 meter.

Artikel 1.1.1 van het Besluit ruimtelijke ordening definieert 'stedelijke ontwikkeling': ruimtelijke ontwikkeling van een bedrijventerrein of zeehaventerrein, of van kantoren, detailhandel, woningbouwlocaties of andere stedelijke voorzieningen. Het begrip 'andere stedelijke voorzieningen' wordt niet nader gedefinieerd. In de 'Handreiking Ladder voor duurzame verstedelijking' (Ministerie van Infrastructuur en Milieu, oktober 2012) vallen accommodaties voor onderwijs, zorg, cultuur, bestuur en indoor sport en leisure onder het begrip 'andere stedelijke voorzieningen'. Vanuit deze optiek is de uitbreiding van de zandwinplas (zonder bebouwing) die tijdens de uitbreiding en na afronding wordt ingericht als natuurgebied geen nieuwe stedelijke voorziening.

Voor wat betreft het werk- en depotterrein geldt het volgende. Er wordt maximaal 350 m2 aan bedrijfs- en kantoorgebouwen gerealiseerd op het werkterrein. Daarnaast zal een klasseerinstallatie (een bouwwerk, geen gebouw zijnde) worden gerealiseerd. Na de afronding van de zandwinning zullen de gronden weer worden gebruikt als agrarische grond; hiervoor is een wijzigingsbevoegdheid opgenomen.

Uit jurisprudentie (ABRvS 4 juni 2014, ECLI:RVS:2014:1442) volgt, dat bij het bestemmingsplan 'Enter-dorp, herziening Krompatte', dat voorziet in een bestemming bedrijf voor gronden met een oppervlak van circa 2.500 m2, waarbij ter plaatse van de aanduiding "bouwvlak" een bedrijfsgebouw met een oppervlakte van maximaal 400 m² mag worden gebouwd, gelet op de kleinschalige bedrijfsbebouwing die het plan mogelijk maakt en de beperkte omvang en de beperkte gebruiksmogelijkheden van het plandeel met de bestemming "Bedrijf", de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State oordeelt, dat het plan niet voorziet in een bedrijventerrein of een andere stedelijke voorziening. De in het plan voorziene ontwikkeling kan dan ook niet worden aangemerkt als een stedelijke ontwikkeling. Het betreffende bestemmingsplan stelt geen maximum aan de oppervlakte van bouwwerken, geen gebouw zijnde. De Afdeling heeft dit aantal vierkante meters niet als relevante bebouwing beschouwt in het kader van de toets of er sprake is van een nieuwe stedelijke ontwikkeling. Hieruit volgt dat het bij de toets gaat om de toegestane gebouwen.

In onderhavig plan is er sprake van een maximale bebouwingsoppervlakte van 350 m2 aan gebouwen op een beperkt deel van het terrein. De bestaande zandwinplas wordt uitgebreid met plm. 10 ha, waarbij tijdens en na afronding van de zandwinning het gebied wordt ingericht met natuur. Gezien de kleinschalige oppervlak van de gebouwen en de beperkte gebruiksmogelijkheden die onderhavig plan mogelijk maakt, is er conform de genoemde jurisprudentie geen sprake van een stedelijke ontwikkeling en is de Ladder voor Duurzame Verstedelijking niet van toepassing. Dit wordt bevestigt in de overzichtsuitspraak d.d. 28 juni 2017 waarin is aangegeven, dat wanneer een bestemmingsplan voorziet in een terrein met een ruimtebeslag van meer dan 500 m2 en in een gebouw met een bruto-vloeroppervlakte kleiner dan 500 m2, deze ontwikkeling in beginsel niet als een stedelijke ontwikkeling kan worden aangemerkt. De klasseerinstallatie wordt overigens in zijn oppervlakte beperkt doordat deze alleen is toegestaan op de gronden die zijn aangeduid als 'specifieke vorm van bedrijf - klasseerinstallatie'.

Daarnaast geldt dat het doel van de ladder is het voorkomen van onnodige uitbreiding van het stedelijke gebied en het tegengaan van structurele leegstand. Het is niet in te zien dat de uitbreiding van de zandwinplas leidt tot structurele leegstand in de regio. De Ladder voor Duurzame Verstedelijking is op onderhavig plan derhalve niet van toepassing.

Ook al is de Ladder voor Duurzame Verstedelijking niet van toepassing, de nut en noodzaak dient in het kader van een goede ruimtelijke ordening wel te worden aangetoond. Dit vindt hieronder plaats.

• 1. Behoefte

Met het plan wordt een bijdrage geleverd aan de continue vraag naar zand en grind in de regio. Een vraag die er altijd is geweest en nu bij een aantrekkende economie weer toeneemt. De initiatiefnemer is een regionaal werkende ontgronder met klanten die lokaal en regionaal gevestigd zijn. Het initiatief is ingegeven door marktwerking, zoals beoogd in landelijk en provinciaal grondstoffenbeleid. In dat beleid wordt grondstoffenwinning van landelijk belang geacht, maar voor de uitvoering bij de markt neergelegd. Gezien de kansen die de initiatiefnemer ziet om de zandwinning te exploiteren, is sprake van voldoende vraag in de regio. Om de levering van zand te kunnen blijven garanderen is uitbreiding van de zandwinningen van bedrijfseconomisch belang voor Roelofs. Roelofs heeft in Noord- en Oost-Nederland 10 zandwinningen in exploitatie (alleen en in deelneming) en heeft daarmee een goed beeld van vraag en aanbod op de zandmarkt. Onder andere de doortrekking van de zeer nabij gelegen A15 en de verbreding van de A12 zullen de lokale vraag naar zand tijdelijk extra doen toenemen. Daarnaast is sprake van levering aan regionale (beton)verwerkende industrie en zal winkelverkoop plaatsvinden aan particulieren en bedrijven.

• 2. Bestaand stedelijk gebied

Het werk- en depotterrein lag in het verleden aan de westkant van de Pakopseweg. Dit terrein kan in de nieuwe situatie, bij de uitbreiding van de zandwinning, niet meer worden gebruikt, omdat die gronden onderdeel zijn van de uitbreiding van de zandwinning. De klasseerinstallatie is noodzakelijk voor het scheiden van zandsoorten, hetgeen van belang is met het oog op duurzaam gebruik van grondstoffen.

Het spreekt voor zich dat de beoogde zandwinning niet binnen bestaand stedelijk gebied kan plaatsvinden. Alle gronden die vallen in de uitbreiding van de zandwinning Werfhout zijn al jarenlang eigendom van Roelofs. De ligging van onderhavige zandwinning in de oksel van de A18 en A12 maakt, dat deze zandwinning een perfecte ontsluiting kent naar de (beton)verwerkende industrie. De bodemopbouw is zeer geschikt voor het duurzaam winnen van beton- en metselzand. Het vrijkomend ophoogzand (vulzand) zal zijn afzet ook krijgen in de regio. Met name de nabije toekomstige ligging van de door te trekken A15 is daarbij van belang. Bovendien sluit uitbreiding van de huidige plas aan op het provinciale beleid, dat concentratie van zandwinlocaties nastreeft. Vanuit zuinig en zorgvuldig ruimtegebruik gaat uitbreiding van een bestaande winning boven het ontwikkelen van een nieuwe winplaats. Versnippering van de ruimte wordt hiermee tegengegaan.

Het werk- en depotterrein met bedrijfsgebouwen en de klasseerinstallatie moet op korte afstand liggen van de zandwinning. Deze behoren functioneel, ruimtelijk en fysiek bij elkaar. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en zijn ook één bedrijfsinrichting. Zoals in paragraaf 2.2 reeds beschreven is, is de ligging van het depot- en werkterrein nabij de locatie waar het zand wordt gewonnen van eminent belang. Dit voorkomt immers onnodig transport / vervoersbewegingen en maakt een efficiënte en duurzame bedrijfsvoering mogelijk. Het zand / grind / water kan zodoende rechtstreeks vanaf de zandzuiger op het werkterrein worden gespoten. Het proces water met een fijne fractie slib kan vanaf de klasseerinstallatie weer direct onder vrij verval retour worden gebracht in de zandwinplas. Om al die redenen is een korte (spuit) afstand van het grootste belang. Onnodig lang en duur tussentransport en extra vervoersbewegingen worden hiermee voorkomen.

Desalniettemin is onderzocht, of in de omgeving van de zandwinplas beschikbare bedrijfsterreinen zijn, die geschikt zijn voor de vestiging van het werk- en depotterrein. Eerst is gezocht binnen de gemeentegrenzen van Montferland. De gemeente heeft
bedrijventerreinen in de twee grootste kernen, Didam (De Fluun en Kollenburg) en ‘s-Heerenberg (‘t Goor, Immenhorst en EBT). Ook is een kleinschalig terrein (Matjeskolk) voor lokale bedrijven in Loerbeek aanwezig.

Het bedrijventerrein De Fluun is gelegen ten zuiden van de woonkern van Didam, op een afstand van circa 1,5 kilometer (hemelsbreed) van de zandwinplas. Het bedrijventerrein Kollenburg is gelegen aan de westzijde van de woonkern van Didam, grenzend aan de A12, op een afstand van circa 2,5 kilometer (hemelsbreed) van de zandwinplas. Het bedrijventerrein ‘t Goor, Immenhorst en EBT ligt aan de zuidoostkant van de kern van ’s-Heerenberg, op een afstand van circa 9 kilometer (hemelsbreed) van de zandwinplas. Het bedrijventerrein Matjeskolk ligt op circa 2 kilometer (hemelsbreed) afstand.

Op Matjeskolk zijn nog een paar verspreid liggende uitgeefbare percelen beschikbaar. De oppervlakte hiervan is onvoldoende groot om te dienen voor de realisatie van een werk- en depotterrein. Het grootste nog uitgeefbare perceel is circa 2,6 ha. Ook op het EBT zijn nog een aantal uitgeefbare percelen. De maximale oppervlakte van nog beschikbare aaneengesloten percelen is circa 2 ha1. Zoals in paragraaf 4.1.1. is gemotiveerd is de minimaal benodigde oppervlakte voor een werk- en depotterrein 4,5 ha. De nog beschikbare gronden zijn ruim kleiner. Deze twee bedrijventerreinen zijn derhalve niet geschikt voor een werk- en depotterrein. Op de overige bedrijventerreinen zijn geen uitgeefbare kavels (meer) beschikbaar, zodat vestiging van het werk- en depotterrein aldaar niet mogelijk is.

Nu vestiging van het werk- en depotterrein op bestaande bedrijventerreinen in de gemeente Montferland niet zondermeer mogelijk is, is gezocht naar beschikbare kavels in de aangrenzende gemeente Zevenaar. Ten westen van de A12 is bedrijventerrein 7Poort gelegen, op een afstand van circa 3 kilometer (hemelsbreed) van de zandwinplas. Volgens de toelichting van het vigerende bestemmingsplan is het bedrijventerrein geschikt voor kwalitatief hoogwaardige bedrijven, waarin de bouwhoogte beperkt is tot 16 meter. Een vestiging van het werk- en depotterrein aldaar is bij recht uitgesloten. Dit betekent, dat een herziening van de geldende regels noodzakelijk is. Voor een dergelijke herziening is de raad van de gemeente Zevenaar bevoegd gezag, terwijl voor de herziening van het bestemmingsplan van de zandwinplas de raad van de gemeente Montferland bevoegd gezag is. Een dergelijke splitsing van bevoegdheden is ongewenst en brengt grotere rechtsonzekerheid voor de initiatiefnemer met zich mee. Dergelijke omstandigheden kunnen met een coördinatie en zorgvuldige afstemming ondervangen worden, maar er zijn zwaarwegende milieuhygiënische argumenten om niet te kiezen voor vergaande fysieke splitsing van de zandwinning en het werk- en depotterrein. Immers, bij een dergelijke splitsing moet het gewonnen zand uit de zandwinplas per as vanaf het depotterrein naar de klasseerinstallatie elders worden gebracht. Een scheiding tussen het depotterrein en het klasseerterrein leidt derhalve tot heel veel extra vervoersbewegingen. Uitgangspunt bij de voorgenomen werkwijze is, dat per jaar ongeveer 200.000 m³ zand wordt afgevoerd. Per vrachtwagen kan gemiddeld 20 m³ worden afgevoerd. Dit betekent dat per jaar 10.000 vrachten worden afgevoerd, hetgeen verdeeld over 220 werkdagen resulteert in 45 vrachtwagens per dag. Wanneer het gewonnen zand per as naar de klasseerinstallatie op het bedrijventerrein wordt vervoerd in plaats van met een spuitleiding wordt opgebracht, betekent dat derhalve 10.000 extra vrachten per jaar. Dit is abosluut niet duurzaam en bedrijfseconomisch onverantwoord.

Een locatie op een bestaand bedrijventerrein, in bestaand stedelijk gebied, is hierdoor niet beschikbaar.

Stap 3: Passende ontsluiting

Zoals benoemd is de logistiek gunstige locatie van de zandwinplas een belangrijk gegeven. Het gewonnen zand zal via de A18 en A12 snel afgevoerd kunnen worden per vrachtwagen. Een multimodale ontsluiting van de zandwinplas is vanwege de lage arbeidsintensiviteit van de functie en de focus op het afvoeren van grondstoffen niet noodzakelijk.

3.2 Provinciaal beleid

Omgevingsvisie

Op 9 juli 2014 hebben Provinciale Staten de Omgevingsvisie Gelderland vastgesteld. De visie is daana verschillende keren op onderdelen gewijzigd. Voor de toets van dit plan aan de provinciale omgevingsvisie is gebruik gemaakt van de geconsolideerde versie (december 2016), waar alle wijzigingen integraal zijn opgenomen.

In de Omgevingsvisie 'Gelderland anders' zijn twee hoofddoelen benoemd: een duurzame economische structuur en het borgen van de kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving. Naast de Omgevingsvisie is een Omgevingsverordening opgesteld, waarin de beleidsuitgangspunten uit de Omgevingsvisie zijn vertaald in concrete regels die van toepassing zijn op gemeentelijke bestemmingsplannen.

De provinciale hoofddoelen zijn vertaald in provinciale ambities, met als hoofdthema's:

• Divers Gelderland - regionale verschillen en regionale identiteit;
• Dynamisch Gelderland - ambities op ruimtelijk-economisch vlak, waaronder wonen, werken en mobiliteit;
• Mooi Gelderland - bescherming en ontwikkeling van Gelderse kwaliteiten als cultuurhistorie, natuur, water en ondergrond.

De Omgevingsvisie beschrijft hoe de provincie Gelderland in de komende jaren wil omgaan met ontwikkelingen en initiatieven. In de Omgevingsvisie wordt het accent gelegd op de stedelijke netwerken als economische kerngebieden van Gelderland. In samenhang met de sterke steden zijn de landschappelijke ligging en de vitaliteit van de dorpen in de regio van groot belang. Bij ruimtelijke initiatieven is de uitdaging de match te maken tussen de kwaliteiten van het betreffende initiatief en de kwaliteiten van de plek of het gebied waar het initiatief speelt. Als leidend principe en afwegingskader hanteert de provincie de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik, in samenhang met de rijksladder voor duurzame verstedelijking. Dit houdt in, dat in bestemmingsplannen die voorzien in een stedelijke ontwikkeling moet worden aangegeven hoe met de ladder is omgegaan (aantonen van de behoefte, afwegen van de mogelijkheden in bestaand stedelijk gebied, motiveren bereikbaarheid, zie paragraaf 3.1).

In veel regio's willen gemeenten het wonen, de detailhandel en het werken zo veel mogelijk concentreren in de kernen. Bij deze opgave moeten partijen samen inspelen op nieuwe kansen voor de plattelandseconomie, samen moeten anticiperen op bevolkingsdaling, ontgroening en vergrijzing en op de discrepantie tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. De provincie stelt bij initiatieven voor functieverandering, dat deze de aanwezige en te ontwikkelen economie en gebiedskwaliteiten moeten versterken. Dit kunnen initiatieven zijn voor wonen en werken, bijvoorbeeld in het geval van functieverandering of bij het realiseren van nieuwe landgoederen.

Dat betekent:

• initiatieven koesteren als kans;
• niet vooraf ontwikkelingen uitsluiten;
• mogelijkheden zoeken.

Daarvoor dragen in eerste instantie de initiatiefnemers de verantwoordelijkheid. De provincie voert een beperkte regie op wonen en werken in het buitengebied, door kwalitatieve proceskaders aan te geven en ondersteuning te bieden. Daarbij geldt voor een initiatief in het buitengebied, dat het 'nieuwe rood' in het buitengebied een kwaliteitsverbetering moet zijn in het gebied. Een kwaliteitsverbetering wil zeggen, dat er sprake is van sloop en of hergebruik van vrijkomende bebouwing (functieverandering) of van ontwikkeling van nieuwe natuur. De rood-rood en roodgroenverhoudingen van de nieuwe situatie ten opzichte van de oude situatie bepalen de aanvaardbaarheid. In onderhavig plan is sprake van een kwaliteitsverbetering van het gebied door natuurontwikkeling en een versterking van de belevingswaarde van het gebied, die al tijdens de zandwinning start en na beëindiging van de zandwinactiviteiten wordt afgerond.

Voor nieuwe stedelijke functies in het buitengebied geldt, dat deze afgewogen worden in het licht van de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik.

Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik

Het accent van stedelijke ontwikkelingen verschuift in de Omgevingsvisie van nieuwbouw naar het vitaliseren van bestaande gebieden en gebouwen. Voor een goede afweging van keuzes voor locaties van nieuwe bebouwing staat de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik centraal.

De ladder vervangt het beleid van de woningbouwcontour en zoekzones zoals opgenomen in het Streekplan 2005. Voor de bepaling van de begrenzing van het stedelijk gebied wordt aangesloten bij de definitie daarvoor uit het Besluit ruimtelijke ordening (Bro): 'bestaand stedenbouwkundig samenstel van bebouwing ten behoeve van wonen, dienstverlening, bedrijvigheid, detailhandel of horeca, alsmede de daarbij behorende openbare of sociaal culturele voorzieningen, stedelijk groen en infrastructuur'.

Met de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik worden een transparante besluitvorming en een zorgvuldige ruimtelijke afweging nagestreefd. Als juridische basis wordt de ladder voor duurzame verstedelijking gebruikt, die het Rijk heeft vastgelegd in het Bro. In ieder bestemmingsplan, dat voorziet in een nieuwe stedelijke ontwikkeling dienen gemeenten volgens de rijksladder aan de hand van drie stappen de locatiekeuze te motiveren. Deze rijksladder is van provinciaal belang. Aangezien de juridische borging van de ladder al geregeld is in het Bro, heeft de provincie de ladder niet nogmaals opgenomen in de provinciale Omgevingsverordening.

De Ladder voor Duurzame Verstedelijking kent drie treden, die in paragraaf 3.1 zijn beschreven. Zoals gemotiveerd is de ladder niet van toepassing; desondanks is wel gemotiveerd in het kader van een goede ruimtelijke ordening, dat er sprake is van een actuele regionale behoefte, dat het plan niet binnen bestaand stedelijk gebied kan worden gerealiseerd en dat de locatie passend is ontsloten. In het kader van de toets aan de Gelderse ladder in de Omgevingsvisie geldt dezelfde toetsing als bij de rijksladder. Derhalve wordt verwezen naar paragraaf 3.1.

Natuur en landschap

De bescherming van bos en natuur buiten het Gelders Natuurnetwerk (GNN) en de Groene Ontwikkelzone (GO) is een verantwoordelijkheid van gemeenten. Het GNN bevat alle terreinen met een natuurbestemming binnen de voormalige EHS en een zoekgebied van 7.300 ha voor 5.300 ha nog te realiseren natuur (doel: 2025). In de GO is ruimte voor verdere economische ontwikkeling (van passende functies) in combinatie met een (substantiële) versterking van de samenhang tussen aangrenzende en inliggende natuurgebieden. In nog perspectiefvolle weidevogelgebieden wil de provincie een landbouwpraktijk stimuleren en instandhouden die rekening houdt met weidevogels. Ook ganzenfoerageergebieden worden aangewezen en hier wordt de noodzakelijke rust gewaarborgd. Het plangebied ligt niet op gronden die zijn aangeduid als GNN of GO.

Water

De provincie stuurt op een veerkrachtig en duurzaam water- en bodemsysteem, bestaande uit bodem en ondergrond, grondwater en oppervlaktewater. De beleidskeuzes die vanuit het landelijke Deltaprogramma (in 2015) zullen worden gemaakt, zullen in een later stadium worden doorgevoerd als nieuw beleid via een partiële herziening van de Omgevingsvisie. Bij het maken van ruimtelijke keuzes worden (on)mogelijkheden van het water- en bodemsysteem vroegtijdig betrokken bij de planvorming. Bij de keuze tussen ruimtelijke en technische oplossingen wordt door de provincie eerst voor een ruimtelijke oplossing gekozen en pas in tweede instantie voor een technische oplossing. Het water- en bodemsysteem wordt zoveel mogelijk afgestemd op andere functies zodat middels een gebiedsgerichte benadering problemen uit verschillende sectoren ineens kunnen worden opgelost.

Ontgrondingen

De provincie wil dat bij ontgrondingen gewenste functies worden gerealiseerd, zoals natuurontwikkeling, rivierverruiming, recreatie, wonen aan het water en waterberging. Het beleid voor winning van oppervlaktedelfstoffen (zand, grind, klei en kalkzandsteen) heeft de provincie vastgelegd in het Beleidsplan zand- en kleiwinning. Om te sturen op locatiekeuze en ruimtelijke meerwaarde kan de provincie indien nodig het RO-instrumentarium inzetten.

Consequenties plangebied

Het voornemen is inpasbaar in het beleid dat in de Omgevingsvisie uiteen is gezet. Er is sprake van een koppeling tussen het initiatief (zandwinning met bijbehorende tijdelijk bebouwing) en het gebied, waarbij door middel van een kwaliteitsimpuls wordt bijgedragen aan de natuur- en belevingswaarde van het gebied. Dit is in het inrichtingsplan (bijlage 1) nader toegelicht. Voor wat betreft de Ladder voor duurzaam ruimtegebruik wordt verwezen naar paragraaf 3.1. De provinciale ladder hoeft niet opnieuw specifiek te worden doorlopen. De Ladder voor Duurzame Verstedelijking is niet van toepassing op het uitbreidingsplan zandwinning Werfhout.

Omgevingsverordening

De Omgevingsverordening is een juridisch instrument om doorwerking van het beleid uit de Omgevingsvisie af te dwingen. De verordening heeft de status van ruimtelijke verordening, verkeersverordening, milieuverordening en waterverordening. Op 24 september 2014 is de omgevingsverordening vastgesteld. Deze is daarna enkele keren op onderdelen gewijzigd. Het bestemmingsplan is getoetst aan de geconsolideerde versie (december 2016), waarin de wijzigingen integraal zijn opgenomen.

In de Omgevingsverordening geldt voor het plangebied het volgende. Het plangebied is aangeduid als:

• "Glastuinbouw in overige gebieden": Dit houdt in dat in een bestemmingsplan aan glastuinbouwbedrijven de mogelijkheid kan worden geboden de glasopstand éénmalig uit te breiden met maximaal 20% van de 29 juni 2005 bestaande omvang van de glasopstanden.
• "Tijdelijk verbod uitbreiding bestaande glastuinbouw": Deze bepaling houd in dat zolang geen bestemmingsplan daarvoor in werking is getreden, uitbreiding van bestaande glastuinbouwbedrijven met meer dan 20% is verboden.
• "Tijdelijk verbod nieuwvestiging glastuinbouw": Deze aanduiding betekent dat zolang geen bestemmingsplan daartoe in werking is getreden, nieuwvestiging van glastuinbouwbedrijven verboden is.
• "Tijdelijk verbod hervestiging glastuinbouw": Zolang geen bestemmingsplan daarvoor in werking is getreden, is hervestiging van glastuinbouwbedrijven in dit gebied verboden.
• "Uitbreiding niet-grondgebonden veehouderijtak: Plussenbeleid": Bestemmingsplannen maken de uitbreiding van de oppervlakte van een agrarisch bouwperceel met een niet-grondgebonden veehouderijtak dat gelegen is in het gebied dat is aangewezen als Plussenbeleid slechts mogelijk, indien zij voldoen aan beleidsregels die door de gemeenteraad zijn vastgesteld in overeenstemming met paragraaf 3.9.10 (Verdieping) Omgevingsvisie Gelderland (december 2016). Bij uitbreiding van de oppervlakte van een agrarisch bouwperceel met een grondgebonden veehouderijtak is voorgaande niet van toepassing.

Deze regels zijn voor dit plan niet relevant.

Consequenties plangebied

Geen van de in de Omgevingsverordening opgenomen regels ten behoeve van gebiedsbescherming zijn voor het plangebied relevant.

Beleidsplan zand- en kleiwinning

In het beleidsplan zand- en kleiwinning (2006) geeft de provincie aan, dat met het provinciale beleid op dit terrein wordt aangesloten op landelijk beleid: Grondstoffenwinning is van nationaal belang en dient plaats te vinden via kwalitatief goede, multifunctionele en maatschappelijk verantwoorde projecten die via marktwerking tot stand zijn gekomen. Voor de provincie blijft winning van zand en klei een beleidsdoel en een instrument om andere beleidsdoelen te realiseren, zoals natuurontwikkeling en recreatie. Randvoorwaarden voor grondstoffenwinning zijn: marktwerking; het ruimtelijk kader dat de gemeente in de provinciale ruimtelijke verordening (Omgevingsverordening); maatschappelijk draagvlak en ruimtelijke kwaliteit. Met maatschappelijk draagvlak wordt vroegtijdige afstemming met gemeente en andere betrokken partijen (zoals maatschappelijke organisaties) bedoeld. De randvoorwaarde ruimtelijke kwaliteit komt erop neer dat bij een ontgronding de gerealiseerde kwaliteit in een gebied zodanig is, dat compensatie elders niet nodig is. Ieder initiatief wordt beoordeeld op inpasbaarheid in het ruimtelijk kader en op het aspect ruimtelijke kwaliteit. Het inrichtingsplan, dat als onderlegger dient van dit bestemmingsplan is besproken met de direct omwonenden. Er is zoveel mogelijk rekening gehouden met de belangen en zorgen van de direct omwonenden. In dat kader is eerder al door de gemeente besloten af te zien van het gedeeltelijk verondiepen van de plas met van elders aangevoerd materiaal.

Consequenties plangebied

Het plan past binnen het beleid van de provincie: De ontwikkeling is door de markt geïnitieerd. In nauw overleg met het kwaliteitsteam van de provincie is een inrichtingsplan tot stand gekomen, dat voldoet aan de eisen voor ruimtelijke kwaliteit. De beoogde inrichting is besproken met de direct omwonenden. Het plan raakt geen provinciale belangen die in het vigerende ruimtelijk kader (de Omgevingsverordening) worden beschermd.

3.3 Lokaal beleid

Structuurvisie Montferland (2009)

De structuurvisie is een actualisering van twee visies aan de hand van diverse beleidsrapporten. Daarnaast zijn op enkele onderdelen nieuwe ambities toegevoegd, zoals de ontwikkeling van het plangebied. De structuurvisie is een visie op hoofdlijnen. In de structuurvisie zijn algemene uitgangspunten ten aanzien van recreatie ontwikkeld. Aangegeven wordt dat voor een vitale toekomst van de gemeente ontwikkeling en groei van toerisme het uitgangspunt moet zijn voor het ruimtelijke beleid. De ontwikkelingsruimte is echter niet overal hetzelfde:

• in principe wordt geen ontwikkelingsruimte geboden binnen waardevolle natuurlijke en landschappelijke eenheden;
• binnen het landbouwontwikkelingsgebied wordt terughoudend omgegaan met het toestaan van nieuwe recreatieve functies. Ontwikkelingen van (verblijfs)recreatie zijn mogelijk toegestaan, mits de huidige en toekomstige bedrijfsontwikkeling van de (intensieve) landbouw niet wordt belemmerd;
• verblijfsrecreatiebedrijven moeten zoveel mogelijk ruimtelijk geconcentreerd worden om versnippering te voorkomen en voldoende kritische massa te creëren voor beleving en gezonde exploitaties. Vanuit de exploitatie van horeca, detailhandel en dagrecreatie is het wenselijk om zo veel mogelijk te bundelen bij bestaande kernen of concentratiegebieden (onder andere Stroombroek).

Binnen deze randvoorwaarden is het gemeentelijk beleid gericht op verdere ontwikkeling van recreatieve functies, mits op een goede manier ingepast in het landschap. In de structuurvisie Montferland is opgenomen dat voor het plangebied het beleid specifiek gericht is op ontwikkeling. Voor het plangebied wordt voorzien in een recreatieve vorm van ontwikkeling met recreatiewoningen, wellnessvoorzieningen en dergelijke. Aangegeven wordt dat bij de ontwikkeling rekening gehouden dient te worden met de aanwezige natuurwaarden.

Figuur 2.4: Uitsnede plankaart structuurvisie (plangebied globaal met rode cirkel aangegeven)

Consequentie plangebied

Middels voorliggend plan wordt het gebied tijdens en na de zandwinning gefaseerd ingericht als natuurlijk gebied met ruimte voor extensieve recreatie. Hierbij wordt nadrukkelijk rekening gehouden met na te streven ecologische en landschappelijke waarden. Het initiatief past binnen het beleid door de versterking van het authentieke landschap binnen het ontwerp waarmee de aantrekkelijkheid van het landelijk gebied wordt versterkt.

3.4 Conclusie beleid

Alle onderdelen van het plan, zijnde de zandwinning met de bijbehorende gebouwen en overige bouwwerken in combinatie met de natuurontwikkeling passen binnen het rijksbeleid en het provinciaal en gemeentelijk beleid.

4.1 MER beoordeling

De uitbreiding van zandwinning wordt in de milieueffectrapportage(m.e.r.)-wetgeving aangemerkt als "De ontginning dan wel wijziging of uitbreiding van de ontginning van steengroeven of dagbouwmijnen, met inbegrip van de winning van oppervlaktedelfstoffen uit de landbodem …" zoals genoemd in de D-lijst (D.16.1) van het Besluit m.e.r.

Dit duidt op een verplichting vanuit de m.e.r.-wetgeving. De in bijlage D genoemde drempelwaarden van een oppervlakte van 12,5 hectare of meer wordt met de ontwikkeling echter niet overschreden. Hiermee is alleen een vormvrije m.e.r.-beoordeling aan de orde is.

In de vormvrije m.e.r. beoordeling wordt nagegaan of belangrijk nadelige milieueffecten te verwachten zijn die aanleiding geven om voor de ontwikkeling een milieueffectrapport (MER) op te stellen. Uitgangspunt hierbij is dat geen MER wordt opgesteld, tenzij belangrijk negatieve effecten te verwachten zijn. Ten behoeve van de vormvrije m.e.r. beoordeling is door de initiatiefnemer van de ontwikkeling een aanmeldingsnotitie (bijlage 3) opgesteld. daarbij is aandacht besteed aan:

• 1. de kenmerken van het project;
• 2. de plaats van het project;
• 3. de kenmerken van het potentiële effect.

Op basis van de aanmeldingsnotitie is inzichtelijk gemaakt, dat geen belangrijk nadelige milieueffecten bestaan die aanleiding geven tot het opstellen van een milieueffectrapport. In onderstaande tabel zijn de resulttaen samengevat.

* mitigerende maatregelen ten behoeve van eventueel aan te treffen beschermde soorten zijn mogelijk en worden nader geregeld door middel van een ontheffing (indien relevant). Het opstellen van een MER geeft geen nader inzicht in de effecten op dein deze notitie genoemde soorten dan het onderzoek dat reeds is en wordt verricht in het kader van het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning. Nadere inrichtingsvarianten zijn in deze niet relevant. Het opstellen van een MER vanwege dit aspect heeft zodoende geen meerwaarde.

Effect op gevoelige gebieden

Er zijn geen effecten op gevoelige gebieden.

Relatie met bestaande of autonome ontwikkelingen

Er is geen sprake van cumulatie van effecten met andere projecten in de omgeving.

Conclusie

De uitbreiding van de zandwinning leidt niet tot "belangrijke nadelige milieugevolgen". Er bestaat daarom geen noodzaak tot het doorlopen van een m.e.r.-procedure.

4.2 Archeologie

Het plangebied is grotendeels gelegen in een gebied met een lage tot middelhoge verwachtingswaarde en deels in verstoord gebied. De gebieden met een archeologische verwachting zijn gebieden waarvan nog geen bepaling van archeologische waarden bestaat. Daar is nog niet eerder archeologisch onderzoek verricht. Wel kan op basis van de geologische geschiedenis van deze gebieden een voorspelling worden gedaan over de mate van verwachting op aanwezige archeologische sporen. Deze verwachting is uitgedrukt in lage-, middelmatige- en hoge archeologische verwachting. In het geval van een lage archeologische verwachting kan geen archeologisch onderzoek voorafgaand aan de afgifte van een vergunning worden verplicht.

4.3 Landschap en cultuurhistorie

Het landschap in het plangebied is grotendeels agrarisch en bestaat hoofdzakelijk uit open akkercomplexen en weidegronden met op de achtergrond het groene kader van de beplanting langs de snelwegen. Om de boerderijen staat erfbeplanting. De zandwinplas ligt verscholen in het groen en schittert zo nu en dan door de bomen heen. Vanaf de randen van de plas kan de weidsheid ervaren worden in een maat welke overeenkomt met die van het omliggende landschap. Op de achtergrond zijn de bossen te zien van de stuwwal van het Montferland. In bijlage 2 is een landschappelijke analyse opgenomen in het kader van het locatieonderzoek.

Het plangebied maakt deel uit van het rivierterrassengebied. Een deel daarvan was in 1850 nog niet in cultuur gebracht. In lage gebieden lagen nog natte bossen. Dit waren geen oerbossen. Ze waren verdeeld in grote, rechthoekige percelen, waaruit is af te leiden dat het gebruiksbossen waren. Er ontbrak echter een fijne perceelsindeling. Volgens de kadastrale (militaire) kaarten heeft het onderzoeksgebied van oudsher een vlak en groen karakter, met hier en daar een hogere zandafzetting. Vanaf eind 19de eeuw is bewoning van het gebied op kaarten aan te treffen. Het onderzoeksgebied heeft geruime tijd de naam 'Den Bosch' gedragen en bestond uit een bos met rechte paden. De wegen Werfhout, Pakopseweg en een klein deel van Landeweer zijn hiervan overblijfselen. Deze wegen zijn momenteel aangemerkt als historische wegen (bron: Cultuurhistorische Waardenkaart Gemeente Montferland).

Figuur 4.2: Overzicht landschapselementen

Als gevolg van de voorgenomen activiteit worden de landschappelijke waarden niet aangetast. Binnen het ontwerp hebben de historisch wegen (Werfhout en Pakopseweg) en de richtingen van het historisch landschap een grote rol gespeeld.

Figuur 4.3: Historische lijnen

De voorgenomen ontwikkeling sluit aan bij de beleidsdoelstelling van de gemeente ten aanzien van landschap, zoals verwoord in het LOP. Middels de voorgenomen activiteit, met name het versterken van landschappelijke karakteristieken en een grotere verbinding met de omgeving resulteert in een positief effect voor landschap, zowel in structuur als beleving.

4.4 Ecologie

Het planvormingstraject voor de zandwinning is in 2009 gestart, Tijdens dat traject is natuuronderzoek uitgevoerd conform de geldende wet- en regelgeving, Het plan is daarbij getoetst aan de toentertijd geldende natuurwetgeving, de Flora- en faunawet en Natuurbeschermingswet 1998 (en de EHS). Per 1 januari 2017 is de Wet natuurbescherming (Wnb) in werking getreden. Deze wet heeft de Flora- en faunawet en Natuurbeschermingswet 1998 (en Boswet) vervangen. De (nieuwe) Wet natuurbescherming brengt enkele wijzigingen met zich mee. In de Wet natuurbescherming treedt de provincie op als bevoegd gezag (met uitzondering van landelijke projecten).

Inhoudelijk zijn als gevolg van de wetswijziging voornamelijk veranderingen opgetreden in de soortenbescherming (voorheen geborgd door de Flora- en faunawet). Zo zijn na de inwerkingtreding veel zeevissen, zoetwatervissen, dagvlinders en plantensoorten niet meer beschermd. Echter, er hebben ook een aantal vlinder-, libel- en plantensoorten bij de inwerkingtreding van de Wnb juist een beschermde status gekregen. Daarnaast geldt in bepaalde provincies voor een aantal tabel 1-soorten van de Flora- en faunawet geen vrijstelling meer. In de provincie Gelderland, waar het plangebied gelegen is, is dit niet aan de orde. Desondanks heeft de wetswijziging mogelijk invloed op de conclusies van de eerder opgestelde Natuurtoets. In een zogenaamde oplegnotitie (bijlage 6) is dit onderzocht. Hieronder worden eerst de oude wettellijke kaders en de toets daaraan beschreven. Vervolgens wordt in paragraaf aan de hand van de uitgevoerde 'Oplegnotitie Natuur' beoordeeld in hoeverre de nieuwe natuurweteving consquenties heeft voor de uitgevoerde toets met betrekking tot de huidige natururwet- en regelgeving.

4.5 Watertoets

In ruimtelijke plannen moet worden aangegeven op welke wijze rekening is gehouden met de waterhuishouding. Hiervoor wordt het proces van de watertoets doorlopen1. Al eerder, in 2010 en 2011, is onderzoek gedaan naar de hydrologische effecten van de uitbreiding van de plas in combinatie met de toen voorgestane recreatieve ontwikkeling. Deze geplande uitbreiding van de plas was toen aanzienlijk (100%) groter dan nu het geval is. Het toenmalige onderzoeksresultaat is geactualiseerd, maar vormt wel de basis, eventuele wijzigingen zijn aangegeven. Door middel van deze watertoets worden de effecten van de ruimtelijke ontwikkelingen in het plangebied getoetst. Het waterschap Rijn en IJssel heeft hiervoor een strategie ontwikkeld, waarmee getoetst wordt of de waterhuishoudkundige thema’s wel of niet relevant zijn. Hiervoor is de onderstaande watertoetstabel gebruikt.

Als op één of meer vragen per waterthema ‘Ja’ geantwoord is in de kolom ‘Relevant”, dan is het thema relevant en is deze verder uitgewerkt in de watertoets.

Nieuwe watertoetstabel

Na het opstellen van de waterparagraaf is de watertoetstabel door het Waterschap aangepast.

In dit geval geldt op grond van de nieuwe, bovenstaande tabel, dat de verkorte watertoets van toepassing is: Het RO-plan bevat waterhuishoudkundige belangen, maar is dermate beperkt dat de standaard waterparagraaf ingevuld kan worden. Gemeente stelt zelfstandig een waterparagraaf op en vraagt om een wateradvies.

In de waterparagraaf wordt het beleidskader geschetst, de watertoetstabel toegepast en worden de relevante thema's uitgewerkt. De relevante thema’s zijn in de separaat bijgevoegde watertoets uitgewerkt (bijlage 12), waarbij het onderstaande thema's betreft:

• grondwateroverlast;
• volksgezondheid;
• inrichting en beheer.

Uit deze watertoets kan de conclusie getrokken worden dat de geplande ontwikkelingen in het plangebied kansen kunnen bieden, voor de volgende waterthema’s:

• wateroverlast (oppervlaktewater);
• oppervlaktewaterkwaliteit;
• volksgezondheid;
• recreatie.

De belevingswaarde van het gebied wordt vergroot en water vormt een belangrijk visueel en natuurlijk aspect binnen het plan.

Uit deze watertoets kan ook de conclusie getrokken worden dat de geplande ontwikkelingen in het plangebied een mogelijke belemmering vormen voor de onderstaande waterthema’s:

• grondwateroverlast;
• verdroging;
• inrichting en beheer.

In onderstaande paragraaf en bijlagen 12, 13 en 14 wordt daar nader op ingegaan.

4.6 Kabels en leidingen

In het plangebied zijn geen ruimtelijk relevante kabels of leidingen aanwezig. Op enige afstand van het plangebied (tenminste 140 meter) is een aardgastransportleiding gelegen. In paragraaf 5.4. wordt nader op ingegaan op de aardgastransportleiding.

4.7 Verkeer en parkeren

De verandering in functie van het plangebied van voornamelijk agrarisch naar water en natuur heeft een andere verkeersafwikkeling tot gevolg, mede gelet op de zandwinning. Om de toename van het gemotoriseerde verkeer in beeld te brengen en te toetsen of er op basis van het huidige wegennet capaciteitsproblemen kunnen worden verwacht als gevolg van de verkeerstoename is in 2010 een verkeersonderzoek uitgevoerd3 . In dat verkeersonderzoek is de eerder voorgestane ontwikkeling onderzocht (grotere plas inclusief een nieuw verblijfsrecreatiecomplex). Deze ontwikkeling werd passend geacht voor de locatie. De nu voorgestane ontwikkeling genereert echter amper gemotoriseerd verkeer (alleen transportverkeer naar het werk- en depotterrein en autoverkeer van het personeel dat binnen de inrichting werkzaam is). Onderstaand de conclusies over de nu voorgestane ontwikkeling.

Verkeersafwikkeling

De afvoer van zand vindt plaats door middel van vrachtwagens. Per jaar wordt ongeveer 200.000 m³ zand afgevoerd. Per vrachtwagen kan gemiddeld 20 m³ worden afgevoerd. Dit betekent dat per jaar 10.000 vrachten worden vervoerd, hetgeen verdeeld over 220 werkdagen resulteert in 45 vrachtwagens met zand. Deze bewegingen vinden niet alleen in de spits plaats, maar zijn gelijkmatig over de dag verdeeld. Ook zullen er werkdagen zijn dat het rustiger of drukker is. Tijdens een drukke dag komen en gaan in de dagperiode circa 75 vrachtwagens. Daarnaast is slechts circa 3 man personeel werkzaam binnen de inrichting. Dit betekent, dat de toename van het aantal verkeersbewegingen op de Bievankweg nihil is. De doorstroming van de Bievankweg wordt niet negatief beïnvloed.

Intensiteit/capaciteitsverhouding

In het eerder uitgevoerde onderzoek is voor de wegen Bievankweg (zuid en noord), A18 (west en oost), Arnhemseweg, Oud Arnhemseweg en A12 (noord en zuid) de intensiteit/ capaciteitsverhouding (I/C verhouding) onderzocht. In dit onderzoek is met een grotere verkeersproductie gerekend (worst case benadering). Uit de resultaten blijkt dat alleen op de A12-noord de verhouding hoger is dan 85%. De I/C verhouding is reeds in de huidige situatie meer dan 85%, waardoor de toename van verkeersintensiteiten als gevolg van de uitvoering van dit bestemmingsplan niet als oorzaak kan worden gezien en dus geen significant effect heeft. Wat betreft de voorgenomen ontwikkeling zorgt dit niet voor belemmeringen.

Verkeersveiligheid

De Pakopseweg maakt onderdeel uit van een 60 km/uur gebied. De Bievankweg is een provinciale 80 km/uur weg en wordt aangeduid als de N335. De huidige aansluiting bestaat uit een gescheiden rijbaan met een voorsorteervak komend vanuit de richting Rijksweg 15. Vanuit de richting Beek is geen voorsorteervak aangebracht. Het kruispunt voldoet in de huidige situatie aan de richtlijnen van "duurzaam veilig". Het verkeer van een naar de Pakopseweg is nihil in vergelijking met de Bievankweg. Aan de zuidwestzijde van de Bievankweg loopt een in twee richtingen bereden fietspad. Dit fietspad maakt deel uit van de snelfietsroute en is de schoolfietsroute tussen Beek en Didam. Fietsers die uit de Pakopseweg over moeten steken naar het fietspad hebben geen aparte oversteekplaats, ze staan gewoon tussen het overige verkeer.

Door uitbreiding van de zandwinning neemt het aantal verkeersbewegingen op het kruispunt Pakopseweg – Bievankweg (N335) toe. Er dient rekening te worden gehouden met een verkeerstoename van gemiddeld 45 zandwagens die per dag van en naar de zandwinning rijden. Op een piekmoment kan het aantal 75 zandwagens bedragen. Vanuit de zandwinning zal naar verwachting 80% van de zandwagens van en naar de A18 gaan, wat neer komt op circa 60 zandwagens per dag. Het overige deel van de zandwagens (15) gaat over de Bievankweg in de richting van Beek.

Het aantal afslaande vrachtwagens is relatief klein. In de oorspronkelijke situatie kwamen gemiddeld 9 zandwagens per dag vanuit de richting van Beek. In de toekomstige situatie worden dat gemiddeld 15 zandwagens per dag. Er is daarom geen capaciteits- uitbreiding van het kruispunt noodzakelijk in de vorm van het opnemen van een linksaf-vak voor het verkeer vanuit de richting van Beek.

Uitbuigen fietspad

Omwille van de veiligheid van het fietsverkeer zijn wel aanpassingen aan de vormgeving van het kruispunt noodzakelijk. Bij de huidige fietsoversteek parallel aan de N335 is het niet mogelijk om zandwagens te laten opstellen. Indien vrachtverkeer op de Pakopseweg voor de N335 opgesteld staat, wordt de fietsoversteek geblokkeerd. Daarom wordt voorgesteld het fietspad uit te buigen. Door het CROW zijn richtlijnen opgesteld voor de inrichting van fietsvoorzieningen die zijn opgenomen in de ‘Ontwerpwijzer Fietsverkeer’. Deze richtlijn is het uitgangspunt geweest voor het schetsontwerp dat in figuur 4.9 is weergegeven. In het ontwerp is er voor gekozen om het fietspad 3 meter verder uit te buigen dan wordt voorgesteld in de ontwerpwijzer fietsverkeer tot een afstand van 13 meter uit de kant van de weg. Bij deze lengte kan een zandwagen van 12 meter zich opstellen zonder dat het fietspad geblokkeerd wordt.

Om te attenderen op de uitbuiging van het fietspad wordt voor de fietsers komende vanaf het noordwesten (afrit viaduct A18) een schrikhek geplaatst. De exacte locatie wordt bepaald met inachtneming van zichthoeken, rijsnelheid, etc.

Figuur 4.9: Schetsontwerp

Oversteek in etappes

In de huidige situatie is er voor het fietsverkeer dat vanuit de Pakopseweg de Bievankweg oversteekt geen oversteekvoorziening aanwezig. Om een verkeersveiliger oversteek mogelijk te maken is er voor gekozen om een gefaseerde oversteek te maken via een verhoogde middengeleider van 3,5 meter. In het noordelijk deel van de Pakopseweg worden kanalisatiestrepen aangebracht om fietsers die in de richting van de Bievankweg fietsen naar het fietspad te geleiden.

Zicht fietsers

Bij de fietsoversteek is gekeken naar de zichtbaarheid van de fietsers voor het autoverkeer. Het zicht vanuit de Pakopseweg op het tegemoetkomend fietsverkeer moet op 5 meter voor de fietsoversteekplaats aanwezig zijn en in verband met de naderingssnelheid van de (brom)fietsers 75 meter bedragen. De hierbij behorende zichthoeken zijn in onderstaande figuur weergegeven.

Figuur 4.10: Stopzichtafstand

Beschermde opstelplaats fietsverkeer

Om te voorkomen dat het doorgaande verkeer de berm gebruikt om een vrachtwagen die linksaf wil slaan te passeren en om de oversteekplaats te accentueren voor het autoverkeer wordt de opstelplaats beschermd uitgevoerd voorzien van leicon banden.

Door de benoemde maatregelen uit te voeren is er sprake van een verkeersveilige situatie. De provincie heeft als wegbeheerder aangegeven in te stemmen met de beschreven maatregelen (zie bijlage 9).

Variantenstudie kuispunt 2017

In 2017 heeft de gemeente een aanvullende variantenstudie gedaan naar de mogelijke vomgevingen van de kruising Pakopseweg?bievankweg. Deze studie is als bijlage 10 bijgevoegd. In de notitie wordt per mogelijke maatregel een aantal voor- en nadelen opgesomd. Een rotonde leidt tot verstoring van de verkeersafwikkeling en een minder goede doorstroming, een tunnel kan alleen worden aangelegd met een steile helling. De kosten-baten verhouding is niet ruimtelijke relevant. Dit is wel benoemd worden, maar dient niet het zwaarstwegendste argument te zijn.

Geconcludeerd is dat op basis van de in bijlage 10 beschreven afweging van de varianten het ontwerp van Roelofs als meest realistische naar voren komt. Met dit ontwerp wordt een verkeersveilige oplossing gemaakt, er is aandacht aan de fietsers langs de N335 besteed en verbetert de oversteekbaarheid van de N335. Wat de provincie en gemeente betreft is de verkeerssituatie voldoende verkend en is een functionele oplossing gevonden. Gelet op de geringe toename in afslaand vrachtverkeer richting de zandwinning is dit de oplossing met de beste kosten/baten verhouding. De provincie en gemeente willen vanuit het oogpunt van duurzaamheid en beheer en onderhoud ook geen onnodig kostbare en complexe oplossing.

Op nog geen kilometer afstand van de Pakopseweg is een vergelijkbare situatie als het plan van Roelofs. Dit betreft het kruispunt Oud Arnhemseweg en de Arnhemseweg (de parallelweg richting de Barrière). Ondanks dat hier aan twee zijden van de weg een fietspad is gelegen, kan de oplossing qua doorstroming en veiligheid vergeleken worden met het plan van Roelofs. Dit geeft aan dat er vaker voor deze oplossingsvorm wordt gekozen.

Parkeren

Wat betreft het parkeren kan worden opgemerkt, dat het parkeren geheel plaatsvindt op eigen terrein. Aan de zuidzijde van de plas wordt enige parkeerruimte gerealiseerd langs de openbare weg vanwaar de zogenaamde struinpaden en het geprojecteerde uitkijkpunt bereikbaar zijn.

5.1 Bodem

Bij functiewijzigingen die leiden tot een verandering van de bestaande bestemming moet worden aangetoond dat de kwaliteit van de bodem de realisatie van de gewenste functie ook toestaat. Daarnaast geldt dat de bodemkwaliteit invloed kan hebben op de financiële haalbaarheid als blijkt dat de bodem gesaneerd moet worden.

In dit kader is een bodemonderzoek uitgevoerd4 . Deze rapportage geeft de resultaten weer van het (historische) bodemonderzoek voor de planlocatie Werfhout nabij Didam (gemeente Montferland). De huidige situatie is geïnventariseerd, waarbij op basis van bestaande onderzoeken is vastgesteld in welke mate de bodem verontreinigd is.

Binnen het onderzoeksgebied is in het verleden één bodemonderzoek uitgevoerd. Het onderzoek is uitgevoerd ter plaatse van het perceel ‘Werfhout 3’ en was benodigd voor het verkrijgen van een bodem geschiktheidsverklaring voor het bouwen van een nieuwe opstal. Het bodemonderzoek dateert van 10 juni 2000 en is verouderd. Het gedateerde onderzoek is daardoor van ondergeschikt belang in het kader van dit gebiedsonderzoek.

Naast bestaande bodemonderzoeken is ook het ‘Besluit opslag ondergrondse olietank’ (BOOT) geraadpleegd. Uit het BOOT blijkt dat er op één locatie binnen het onderzoeksgebied, een voormalige huisbrandolie-tank (HBO-tank) was gesitueerd. De tank, gelegen aan Werfhout 4, had een inhoud van 3000 liter. De tank is schoongemaakt en afgevuld met zand.

Ten slotte is de bodematlas van de Provincie Gelderland geraadpleegd. Hieruit blijkt dat binnen het onderzoeksgebied geen verdachte locaties gelegen zijn. Geconcludeerd wordt dat de bodemkundige toestand binnen het onderzoeksgebied geen knelpunt vormt. Er hoeft derhalve geen vervolgonderzoek plaats te vinden.

Geotechnische risicobeschouwing

In de eindsituatie en de winningsituatie worden enkele bestaande objecten in de omgeving van het plangebied mogelijk beïnvloed door een veranderde grondwaterstand. Uit het uitgevoerde onderzoek blijkt echter dat de ondergrond niet zettinggevoelig is. Dit gegeven in combinatie met de zeer beperkte verandering rechtvaardigt de conclusie, dat er geen funderingsschade voor omwonenden als gevolg van de zandwinning optreedt. Derhalve vormt het aspect bodem geen belemmering voor de uitvoerbaarheid van het onderhavige bestemmingsplan.

Voordat het werk- en depotterrein wordt aangelegd en ingericht wordt de nulsituatie onderzocht. Een dergelijk onderzoek is in het kader van het bestemmingsplan niet relevant. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in het kader van de omgevingsvergunning milieu.

5.2 Milieuhinder

De voorgenomen ontwikkeling maakt geen nieuwe gevoelige objecten mogelijk. Gelet hierop wordt ten aanzien van milieuhinder enkel gekeken naar de uitstraling van de ontwikkeling op de omgeving en niet van de omgeving op de ontwikkeling.

Algemeen

Milieuhinder is één van de factoren die de beleving van de leefomgeving in belangrijke mate bepalen. Door het plaatsen van een geluidsbelastende functie in de omgeving kan hinder ondervonden worden door omliggende geluidsgevoelige functies. Ten behoeve van het vastleggen van het bestemmingsplan is het van belang om inzichtelijk te krijgen of de voorgenomen ontwikkeling hinder geeft naar de reeds bestaande functies in de omgeving.

Regelgeving t.b.v. milieuhinder

Voor het bepalen van de benodigde milieuruimte wordt uitgegaan van de VNG-uitgave 'Bedrijven en milieuzonering' (2009). De uitgave geeft handreikingen voor een verantwoorde inpassing van bedrijvigheid in haar fysieke omgeving en voor de inpassing van gevoelige bestemmingen nabij bedrijven.

In de publicatie worden per bedrijfssoort en milieucompartiment indicatieve afstanden gegeven tot gevoelige objecten. Deze indicatieve afstanden vormen vaak de basis voor de 'staat van inrichtingen' in bestemmingsplannen. Indien een milieuzonering een gevoelig object raakt of overlapt, is maatwerk noodzakelijk om de locatiespecifieke afstand te bepalen.

Beschouwing omgeving

In figuur 5.1 is de ligging van de planlocatie weergegeven ten opzichte van de omgeving. Rondom het plangebied zijn diverse woningen gelegen.

Figuur 5.1 Ruimtelijke ligging van de planlocatie ten opzichte van woningen (geel) en andere objecten (paars)

Toetsing aan VNG-uitgave 'Bedrijven en milieuzonering'

Zandwinning wordt genoemd in bijlage 1 van de VNG-uitgave (SBI 1421.1-0812.1 Algemeen) met daarbij 200 meter als aan te houden afstand ten opzichte van de ligging in een rustige woonwijk/rustig buitengebied vanwege geluid. Voor de hinderaspecten geur, stof en gevaar gelden minimale afstanden van respectievelijk 10 meter, 100 meter en 10 meter.

Wanneer er sprake is van een gemengd gebied kunnen de hierboven genoemde richtafstanden, zonder dat dit ten koste gaat van het woon- en leefklimaat, met één afstandsstap worden verlaagd. Een gemengd gebied is volgens de VNG-uitgave een gebied met een matige tot sterke functiemenging. Hiervan is sprake als direct naast woningen ook andere functies voorkomen, zoals winkels, horeca en kleine bedrijven. Gebieden die direct langs de hoofdinfrastructuur liggen, horen eveneens tot het omgevingstype 'gemengd gebied'. Gelet op de ligging van het gebied nabij hoofdinfrastructuur (A18 en Bievankweg) is dit gebied beschouwd als gemengd gebied. Dit betekent, dat conform de VNG-systematiek de aan te houden richtafstanden met één afstandstap kan worden verminderd. Dit wordt ondersteund door jurisprudentie, zie bijvoorbeeld de uitspraaken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State d.d. 2 juli 2014 (ECLI:NL:RVS:2014:2414).

Bij de inpassing van de zandwinning dient derhalve voor geluid rekening te worden gehouden met een invloedsgebied rondom van 100 meter voor geluid, voor stof 50 meter en geur en gevaar 0 meter. Hierbij wordt tevens in acht genomen, dat de omgeving reeds geluidbelast is door buitenstedelijk wegverkeerslawaai en dat zandwinning per definitie in het buitengebied plaatsvindt. Een andere locatie is niet mogelijk.

Binnen 100 meter vanaf de bestemmingsgrens Bedrijf- Zandwinning zijn geen woningen gelegen. Voor wat betreft geluid vanwege de activiteiten op het werk- en depotterrein en de klasseerinstallatie wordt voldaan aan de afstandseis en is het plan planologisch inpasbaar. Gemeten vanaf de plangrens van de zandwinning, waar wordt gewerkt met een mobiele zandzuiger, zijn er woningen, zoals de woningen Pakopseweg 2 en 6/6a en 8 en de woningen aan noordoostkant van de Werfhout, gelegen binnen de 100 meter.

Om aan te tonen, dat de zandwinning vanwege geluid passend is, is daarom een akoestisch onderzoek voor de zandwinning en de activiteiten op het werkterrein uitgevoerd. Voor de resultaten daarvan verwijzen we naar paragraaf 5.3. Hieruit volgt dat het plan met toepassing van een geluidwal met scherm bij het werk- en depotterrein en het gebruik van een elektrische zandzuiger met een aggregaat op de wal akoestisch inpasbaar is. Het gebruik van een elektrische zandzuiger is via een voorwaardelijke verplichting in de planregels geborgd. Dit geldt ook voor de aanleg van de geluidwal met scherm. De klasseerinstallatie mag bovendien alleen worden gerealiseerd op de gronden die daarvoor zijn aangeduid. Op deze wijze is geregeld dat het plan akoestisch inpasbaar is in de omgeving.

Om stofhinder te voorkomen is in de regels opgenomen, dat uitsluitend ter plaatse van de bestemming Bedrijf - Zandwinning een werk- en depotterrein kan worden opgericht. De klasseerinstallatie moet worden gerealiseerd daar waar aangeduid op de verbeelding een klasseerinstallatie is toegestaan. De afstand van de gronden van de bestemming Bedrijf - Zandwinning en de aanduiding 'specifieke vorm van bedrijf - klasseerinstallatie' ten opzichte van omliggende woningen bedraagt meer dan 50 meter (gerekend tot de kortste afstand tot de bouwvlakken waarbinnen de woningen kunnen worden gerealiseerd). De kortste afstand van de klasseerinstallatie tot omliggende woningen is circa 140 meter, gerekend vanaf de grens van de gronden waar de klasseerinstallatie is toegestaan tot het bouwvlak van de woningen. Voor wat betreft stofhinder is het plan derhalve ook inpasbaar; aan de afstandseis wordt voldaan. De overige activiteiten op het terrein, die buiten de gronden met de genoemde aanduiding plaatsvinden, veroorzaken geen stofhinder.

Voor wat betreft de aspecten geur en gevaar geldt een afstand van 0 meter, het plan is derhalve ten aanzien van deze aspecten ook inpasbaar.

Conclusie op basis van de VNG-uitgave

Op basis van de aan te houden minimale afstand van 100 meter vanwege geluid is het plan bezien vanuit de gronden waar de klasseerinstallatie, het werkterrein en het zanddepot zijn geprojecteerd, inpasbaar. Aangezien aan de afstand wordt voldaan kan worden aangenomen, dat vanwege de zandwinningsactiviteiten het woon- en leefklimaat ter plaatse van de omliggende woningen niet onevenredig wordt aangetast en dat het zandwinbedrijf haar
activiteiten binnen aanvaarbare voorwaarden kan uitvoeren.

Via een akoestisch onderzoek is aangetoond, dat bij het werkterrein een geluidwerende voorziening noodzakelijk is. In dat geval is er geen sprake van geluidhinder. De aanleg daarvan is geborgd in de regels van dit bestemmingplan. Voor de zandwinning is uitgegaan van een elektrische zandzuiger, die wordt aangedreven door een dieselaggregaat op de wal. In dat geval is er geen geluidhinder. Het gebruik van een elektrische zandzuiger is geborgd in de regels van dit plan. Het resultaat van het akoestisch onderzoek is beschreven in paragraaf 5.3 De aspecten geur, stof en gevaar vormen op grond van de afstand tot omliggende woningen en de gehanteerde wijze van bestemmen geen belemmering.

5.3 Geluid

In opdracht van Roelofs Zandwinning BV is door DPA Cauberg-Huygen BV een akoestisch onderzoek uitgevoerd voor de zandwinning Werfhout te Didam. Uit het onderzoek "Zandwinning Werfhout te Didam, akoestisch onderzoek in het kader van het bestemmingsplan (referentie 00310-11139-05) dat als bijlage 15 bij deze toelichting is gevoegd, blijkt het volgende.

De locatie van de zandwinning wordt begrensd door de A18 (noordwest), Bievankweg (N335) (noordoost), Werfhout (zuidwest) en de Pakopseweg (zuidoost). Het werkterrein, tevens depot, bevindt zich aan het oostelijke deel van het gebied. Werkterrein en ontgronding worden tezamen beschouwd als één inrichting zoals bedoeld in de Wet milieubeheer. Om het werkterrein wordt een aarden wal van 5 meter hoog aangelegd. Op deze aarden wal wordt
aan de noordwestzijde en evenwijdig aan de Bievankweg (N335) een 2 meter hoog scherm aangebracht. Daar bedraagt de totale hoogte van de afschermende voorziening 7 meter. De positionering van de klasseerinstallatie is op het zuidwestelijke deel van het terrein. Daarmee is de afstand tot omliggende woningen het grootst. De geluidwal heeft een functionele functie. De aanleg en kwaliteitseisen van de wal moeten voldoen aan het Besluit bodemkwaliteit

Het langtijdgemiddelde beoordelingsniveau ten gevolge van activiteiten en installaties bedraagt ten hoogste 45 dB(A) in de dagperiode. Hiermee wordt voldaan aan de richtwaarde van 45 dB(A) in de dagperiode.

De maximale geluidniveaus ten gevolge van activiteiten en installaties bedraagt ten hoogste 47 dB(A) in de dagperiode. Hiermee wordt ruimschoots voldaan aan de grenswaarde van 70 dB(A) in de dagperiode.

Het equivalente geluidniveau ten gevolge van het inrichtingsgebonden verkeer bedraagt ten hoogste 40 dB(A) in de dagperiode. Hiermee wordt voldaan aan de richtwaarde van 50 dB(A) in de dagperiode.

De verschillende onderdelen van de klasseerinstallatie worden trillings geïsoleerd opgesteld. Gelet hierop, alsmede de afstand van de installatie tot de meest nabijgelegen woningen van derden, is trillingshinder niet te verwachten.

Mogelijk laagfrequent geluid vanwege de klasseerinstallatie in de maatgevende woning van derden is lager dan de normstelling behorende bij het criterium ‘3 tot 10% gehinderden’ conform de ‘Vercammen-curve’. Hinder vanwege laagfrequent geluid is daarmee niet te verwachten.

Cumulatie

Vanwege de voorgenomen uitbreiding van de zandwinning verandert de geluidbelasting in de omgeving. De omgeving is geluidbelast door buitenstedelijk wegverkeerslawaai en door de voorgenomen uitbreiding van de zandwinning. Om deze verandering inzichtelijk te maken is de cumulatie van geluid bepaald conform de methode ‘Miedema’. Door DPA Cauberg Huynen BV is een notitie opgesteld, die is toegevoegd als bijlage 17. Uit deze notitie blijkt het volgende:

Uit de berekende MKM-waarden is af te leiden dat de milieukwaliteit ter hoogte van de woningen in het betrokken gebied in de situatie zonder zandwinning varieert van 'goed' tot 'tamelijk slecht'. In de situatie met zandwinning blijft de milieukwaliteitsmaat in absolute zin ongewijzigd. Slechts bij twee woningen verschuift de MKM-waarde van 'goed' naar 'redelijk', de toename bedraagt slechts 1,3 dB(A). De milieukwaliteitsmaat in het betrokken gebied wordt bepaald door het wegverkeerslawaai. De ingebruikname van de zandwinning brengt hierin geen verandering.

Het aspect geluid is derhalve geen belemmering voor de uitvoering van het bestemmingsplan.

Geluid vanwege aanpassing kruispunt Pakopseweg – Bievankweg (N335)

Vanwege de voorgenomen uitbreiding van de zandwinning verandert het kruispunt Pakopseweg – Bievankweg (N335) .Vanuit de verkeersveiligheid wordt de middengeleider aan de zuidoost zijde vervangen door een nieuw voorsorteervak. Het voorsorteervak krijgt de lengte van de bestaande middengeleider, circa 35 meter. Om de effecten op de geluidbelasting te bepalen vanwege deze verandering is een akoestisch onderzoek uitgevoerd. Bijgevoegde notitie (bijlage 16) doet verslag hiervan.

Uit het onderzoek volgt dat vanwege de aanpassing van de Bievankweg de geluidbelasting in het maatgevende jaar 2027 met 1,37 dB toeneemt ten opzicht van het referentiejaar 2014. Er is derhalve geen sprake van reconstructie in de zin van de Wet geluidhinder.

De maatregelen aan de Bievankweg vallen overigens buiten dit plangebied. Die maatregelen passen binnen het vigerende bestemmingsplan.

5.4 Luchtkwaliteit

De belangrijkste wet- en regelgeving voor luchtkwaliteit is vastgelegd in hoofdstuk vijf (luchtkwaliteitseisen) van de Wet milieubeheer (Wm). Het doel is het beschermen van mens en milieu tegen de negatieve effecten van luchtverontreiniging. Titel 5.2 van de Wet milieubeheer (hierna te noemen: Wet luchtkwaliteit), het Besluit niet in betekenende mate bijdragen en het Besluit gevoelige bestemmingen (luchtkwaliteitseisen) stellen grenzen aan de concentraties van luchtverontreinigende stoffen. De meest kritische stoffen ten gevolge van het verkeer zijn stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10 en PM2,5).

De Wet luchtkwaliteit en het Besluit gevoelige bestemmingen (luchtkwaliteitseisen) stellen dat ruimtelijke plannen doorgang kunnen vinden indien:

• de luchtkwaliteit ten gevolge van de plannen per saldo verbetert of ten minste gelijk blijft;
• de plannen niet in betekenende mate (NIBM) bijdragen aan de concentratie van NO2 en PM10 in de buitenlucht. Vanaf het in werking treden van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit op 1 augustus 2009 wordt onder een NIBM bijdrage een bijdrage van minder dan 3% verstaan;
• de plannen niet leiden tot het overschrijden van een grenswaarde;
• gevoelige bestemmingen (waaronder woningen, scholen en zorginstellingen) niet binnen 300 meter van een rijksweg en 50 meter van een provinciale weg worden gerealiseerd (of indien binnen deze zones geen sprake is van een (dreigende) overschrijding). Het plan omvat geen gevoelige bestemmingen.

Er is onderzoek uitgevoerd naar luchtkwaliteit door adviesbureau DPA Cauberg Huygen, waarbij niet alleen is gekeken naar de gevolgen vanwege de verkeersaantrekkende werking, maar ook naar de effecten van de inrichting zelf. Dit onderzoek is als bijlage 19 bijgevoegd.

In het onderzoek luchtkwaliteit zijn, uitgaande van representatieve jaargemiddelde bedrijfssituatie van de activiteiten in het plangebied, de concentraties (zeer) fijn stof en NO2 berekend bij de meest nabij de inrichting gesitueerde verblijfslocaties waar een significante blootstelling niet op voorhand kan worden uitgesloten.

De berekeningen zijn uitgevoerd overeenkomstig de rekenregels uit de Ministeriële regeling Beoordeling Luchtkwaliteit 2007 (RBL 2007). Uit de berekeningen volgt dat de activiteiten niet leiden tot een overschrijding van de grenswaarden (zeer) fijn stof en NO2.

Er is in 2017 opnieuw luchtkwaliteitonderzoek uitgevoerd in het kader van de locatiestudie. Hierbij is de meest actuele achtergrondwaarde meegenomen. Ook uit dit onderzoek blijkt, dat aan de luchtkwaliteitnormen wordt voldaan. Dit onderzoek uit 2017 is opgenomen als bijlage 5 bij de Locatiestudie.

Conclusie

Gelet op de voorgenoemde bevindingen vormt de Wet luchtkwaliteit géén belemmering voor de vaststelling van het bestemmingsplan.

5.5 Externe veiligheid

Bij ruimtelijke plannen wordt ten aanzien van externe veiligheid naar verschillende aspecten gekeken, namelijk:

• bedrijven waar opslag, gebruik en/of productie van gevaarlijke stoffen plaatsvindt;
• transport van gevaarlijke stoffen over wegen, spoor, water of leidingen.

In het externe veiligheidsbeleid wordt doorgaans onderscheid gemaakt tussen het plaatsgebonden risico (PR) en het groepsrisico (GR). Het PR is de kans per jaar dat een persoon op een bepaalde plaats overlijdt als rechtstreeks gevolg van een ongeval met gevaarlijke stoffen, indien hij onafgebroken en onbeschermd op die plaats zou verblijven. Het PR wordt weergegeven met risicocontouren rondom een inrichting of langs een vervoersas. Het GR drukt de kans per jaar uit dat een groep mensen van minimaal een bepaalde omvang overlijdt als rechtstreeks gevolg van een ongeval met gevaarlijke stoffen.

Risicovolle inrichtingen

In de omgeving van het plangebied zijn geen relevante risicovolle inrichtingen aanwezig.

Transport van gevaarlijke stoffen

In het kader van externe veiligheid geldt voor de A12 en A18 vanwege transport van gevaarlijke stoffen een PR-plafond van 1 en respectievelijk 0 meter, hierbinnen mogen geen kwetsbare objecten worden geprojecteerd. Bebouwing in deze zone is niet aan de orde. Er is geen sprake van belemmeringen. Het lage groepsrisico van de wegen ter hoogte van het plangebied (lage bebouwingsdichtheid) wijzigt niet ten gevolge van de voorgenomen ontwikkelingen. Er treden geen effecten op ten aanzien van externe veiligheid als gevolg van de ontwikkeling nabij de beide rijkswegen.

Buisleidingen

Ten zuiden van het plangebied ligt op plm. 140 meter afstand een hoogdrukgasleiding van N.V. Nederlandse Gasunie. Deze leiding heeft een druk van 66,2 bar en een diameter van circa 1,2 meter. Er mogen geen objecten gerealiseerd worden binnen de zgn. belemmeringenstrook. Met betrekking tot het plaatsgebonden risico van de leiding gelden geen beperkingen, omdat de ontwikkelingen plaatsvinden op voldoende afstand. Er treden dus geen effecten op ten aanzien van het plaatsgebonden risico als gevolg van de ontwikkeling.

Uit een uitgevoerde risicoberekening uit 2010 (bijlage vigerende bestemmingsplan Buitengebied) blijkt zoals hiervoor al aangegeven, dat het plaatsgebonden risico geen belemmering vormt. Uit deze berekening blijkt eveneens, dat het groepsrisico zich onder de oriëntatiewaarde bevindt. Ten gevolge van de voorgenomen ontwikkeling zal het groepsrisico niet of zeer beperkt toenemen (aantal personen binnen invloedsgebied neemt minimaal toe).

De Gasunie heeft in het kader van het vorige plan, waarin nog was voorzien in een recreatieve ontwikkeling met als thema's gezondheid en wellness aangegeven, dat het niet in de verwachting ligt, dat het groepsrisico de toekomstige inrichting belemmert. Nu deze ontwikkeling niet meer aan de orde is en er alleen nog sprake is van zandwinning waarbij slechts circa 3 mensen op het terrein werkzaam zijn, is de situatie voor wat betreft het GR gunstiger geworden en kan verwachting van de Gasunie worden gehandhaafd. Het groepsrisico zal ten gevolge van de voorgenomen ontwikkeling geen toename kennen.

Het aspect externe veiligheid vormt geen belemmering voor de uitvoering van het bestemmingsplan.

5.6 Trillingen

Trillingen kunnen zich manifesteren als voelbare trillingen via de bodem. Deze voelbare trillingen worden bepaald en vervolgens getoetst aan de SBR richtlijn B 'Hinder voor personen in gebouwen'. Of in onderhavige situatie sprake is van voelbare trillingen via de bodem wordt navolgend besproken.

De zandzuiger is gelegen in de zandwinplas. De potentiële trillingsbronnen zijn gepositioneerd op het schip. Gelet op de activiteiten in relatie tot de afstand tot woningen wordt, ten gevolge van de zandzuiger, geen trillingshinder verwacht.

Op het werkterrein wordt de klasseerinstallatie geplaatst. Deze installatie bestaat uit een groot aantal zeven, pompen en andere aandrijvingen. Ten einde de goede werking van de installatie te garanderen, worden alle zeven en pompen zodanig opgesteld dat de overdracht van trillingen naar de hoofddraagconstructie zoveel mogelijk wordt beperkt. Ook zal periodiek onderhoud worden gepleegd aan de installatie ten einde de goede werking te garanderen. Trillingshinder is niet te verwachten.

Andere installaties op het werkterrein betreffen het materieel (rupskraan, shovel en vrachtwagens). Gelet op de lage rijsnelheid en de afstand van de dichtstbijzijnde woningen is trillingshinder niet te verwachten.

Voorts worden de transportbanden geplaatst op het werkterrein. Ook hiervan is geen trillingshinder te verwachten.

Zoals vermeld worden de verschillende onderdelen van de klasseerinstallatie trillingsgeïsoleerd opgesteld. Gelet hierop, alsmede de afstand van de installatie tot aan de meest nabijgelegen woningen van derden, is trillingshinder niet te verwachten.

Voor wat betreft trillinghinder geldt dat bij vergelijkbare zandwinning elders, geen sprake is van hinder door trillingen via de bodem. Bij die zandwinning is tevens sprake van een zandzuiger en een klasseerinstallatie, waarbij de afstand van de klasseerinstallatie tot woningen vergelijkbaar is. Daarbij is gebleken dat de optredende trillingen via de bodem (veel) lager zijn dan de streefwaarden uit SBR richtlijn B 'Hinder voor personen in gebouwen'. Het plan is daarmee planologisch acceptabel. Alle zeven en pompen worden zodanig opgesteld dat de overdracht van trillingen naar de hoofddraagconstructie zoveel mogelijk wordt beperkt. Ook zal periodiek onderhoud worden gepleegd aan de installatie ten einde de goede werking te garanderen. Hoe dit plaatsvindt wordt nader geregeld in het ontwerp van de installatie. De maatregelen zijn nu nog niet bepaald en dus niet vast te leggen in een voorwaardelijke verplichting. In de omgevingsvergunning milieu worden indien nodig regels opgenomen om trillinghinder te voorkomen.

Voor wat betreft trillingshinder bij woningen vanwege het transport van zand met vrachtwagens over de openbare weg, wanneer deze vrachtwagens langs woningen van derden rijden, geldt dat vrachtwagens over de bestaande provinciale wegen (Bievankweg en Oud Arnhemseweg) rijden als zij de woningen van derden passeren. Op die bestaande provinciale wegen rijden thans al volop vrachtwagens, die voor zover bekend niet leiden tot trillingshinder in de woningen van derden. Vanwege het te projecteren werk- en depotterein zal de intensiteit van vrachtwagens op de provinciale wegen beperkt toenemen. Intensivering van bestaand gebruik is geen reden om trillingshinder te verwachten. Immers, beoordeling van trillingshinder conform SBR-Richtlijn B vindt in eerste instantie plaats aan de streefwaarde van de maximale trillingssterkte in een woning (Vmax, A1). Nu de aard van het toegestane gebruik niet wijzigt, zal de maximale trillingssterkte in een woning (Vmax, A1) evenmin wijzigen.Trillingshinder vanwege vrachtwagens op de openbare weg is derhalve niet te verwachten.

6.1 Verbeelding

Op de verbeelding van de kaart zijn de bestemmingen van de in het plan begrepen gronden aangewezen. Deze bestemmingen betreffen in algemene termen de omschrijvingen waarvoor de gronden mogen worden gebruikt. Op de verbeelding van de kaart zijn tevens aanduidingen opgenomen met het oog op het aanwijzen van gebieden waarop een specifieke regeling in de regels van toepassing is. Deze aanduidingen krijgen in de regels een juridische betekenis.

6.2 Regels

7.1 Economische uitvoerbaarheid

Het voorliggende plan wordt gerealiseerd op initiatief van Roelofs Zandwinning B.V. De kosten die gepaard gaan met dit plan en de kosten voor inrichting van het plangebied zijn voor rekening van de initiatiefnemer. Door middel van een overeenkomst met de gemeente is dit juridisch vastgelegd.

De initiatiefnemer heeft de beschikking over de gronden voor het werk- en depotterrein veilig gesteld door of een recht van koop of een meerjarige huurovereenkomst. De gronden voor de zandwinning zijn al jaren in eigendom bij Roelofs.

Voor de gemeente Montferland zijn aan het opstellen van dit plan en de uitvoering daarvan dan ook geen kosten verbonden. Een exploitatieplan is derhalve niet nodig.

7.2 Maatschappelijke uitvoerbaarheid

De maatschappelijke uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan wordt getoetst met het opsturen van het plan naar de verschillende overlegpartners. Onderstaand wordt in het kader van het wettelijke vooroverleg ex artikel 3.1.1. Bro aangegeven op welke manier de maatschappelijke uitvoerbaarheid precies getoetst wordt.