bestemmingsplan Buitengebied(derde herziening), wijziging Korenweg 5a te Didam

1.3.1 Bestemmingsplan 'Buitengebied'

De vigerende juridisch-planologische situatie van het plangebied is vastgelegd in het bestemmingsplan 'Buitengebied'. Het bestemmingsplan 'Buitengebied' is vastgesteld door de raad op 29 september 2011, op 19 januari 2012 in werking getreden en op 6 november 2013 onherroepelijk geworden.

Bestemmingsplan 'Buitengebied'

De locatie Korenweg 5a te Didam is in het bestemmingsplan 'Buitengebied' bestemd tot 'agrarisch'. Voorts zijn de gronden daarin voorzien van de dubbelbestemming 'waarde-archeologische verwachting 3' (lage verwachting). Ter plaatse is de bestaande intensieve veehouderij toegestaan. Op grond van de specifieke gebruiksregels mag niet meer dan 1 ha van het bouwvlak in gebruik worden genomen ten behoeve van de intensieve veehouderij. De omvang van het huidige agrarisch bouwvlak Korenweg 5a bedraagt ca 6.400 m². In het bestemmingsplan 'Buitengebied' is in artikel 43.1.1 een wijzigingsbevoegdheid opgenomen welke verschuiving en/of vergroting van agrarische bouwvlakken onder voorwaarden mogelijk maakt.

In het kader van het bestemmingsplan 'Buitengebied' is tevens een planMER opgesteld. Daarin zijn de milieueffecten onderzocht van de in het bestemmingsplan opgenomen mogelijkheden voor de intensieve veehouderij. Geconstateerd is dat gelet op de voortgaande agrarische bedrijfsbeëindigingen (en omzettingen van agrarische bouwvlakken naar 'wonen'), alsmede de strengere emissie-eisen voor de blijvende bedrijven, de ammoniakemissie daalt en dat ruimte ontstaat voor nieuwe ontwikkelingen. Uitbreidende bedrijven moeten voldoen aan strenge emissie-eisen (IPPC en AMvB Huisvesting).

1.3.2 Bestemmingsplan 'Buitengebied, eerste herziening'

Op 30 oktober 2014 is door de gemeenteraad het bestemmingsplan 'Buitengebied, eerste herziening' vastgesteld. Dit plan dat op 8 januari 2015 in werking is getreden en op 6 augustus 2015 onherroepelijk is geworden, voorziet in hoofdzaak in een (beleidsmatige) actualisatie van het bestemmingsplan 'Buitengebied'. Met dit bestemmingsplan zijn ook de regels van de bestemming 'agrarisch', gedeeltelijk gewijzigd. Zo zijn binnen die bestemming de mogelijkheden verruimd voor het opwekken van duurzame energie en zijn er regels opgenomen voor plattelandswoningen. De wijzigingen ten opzichte van het oorspronkelijke bestemmingsplan 'Buitengebied' zijn daarin met doorhalingen en (gele) markeringen weergegeven. Ook de voorwaarden aan de wijzigingsbevoegdheid tot verschuiving en/of vergroting van agrarische bouwvlakken zijn enigszins bijgesteld.

1.3.3 Bestemmingsplan Buitengebied, tweede herziening'

Op 28 januari 2016 heeft de gemeenteraad het bestemmingsplan 'Buitengebied, tweede herziening' vastgesteld. Dit bestemmingsplan dat op 24 maart 2016 in werking is getreden en onherroepelijk is geworden, voorziet uitsluitend in wijzigingen op de verbeelding betrekking hebbende op diverse bestemmingen 'wonen'. De locatie Korenweg 5a te Didam is geen onderdeel van die wijzigingen.

1.3.4 Bestemmingsplan 'Buitengebied, derde herziening'

Op 26 januari 2017 is het bestemmingsplan 'Buitengebied, derde herziening' vastgesteld. In dat bestemmingsplan is het agrarisch bouwvlak Korenweg 5a te Didam afgestemd op de op 3 maart 2010 verleende bouwvergunning voor de bouw van een varkensstal.

(Ontwerp) Bestemmingsplan 'Buitengebied, derde herziening'

Op grond van het bestemmingsplan 'Buitengebied, derde herziening' zijn de gronden ter plaatse eveneens voorzien van de dubbelbestemming 'waarde-archeologische verwachting 1'. Deze dubbelbestemming vloeit voort uit de in deze herziening van het bestemmingsplan 'Buitengebied' doorvertaalde archeologische beleidskaart welke op 7 april 2015 door burgemeester en wethouders is vastgesteld (zie paragraaf 3.3.2). Deze dubbelbestemming is gericht op bescherming van de te verwachten archeologische overblijfselen in de bodem. Dit houdt in dat archeologisch onderzoek verplicht is voor zover sprake is van een bouwplan met een oppervlakte > 250 m² en waarbij grondwerkzaamheden plaatsvinden dieper dan 30 cm onder het maaiveld. Voorts voorziet de derde herziening in enige bijstelling van de regels zoals deze gelden na de inwerkingtreding van het bestemmingsplan 'Buitengebied, eerste herziening'. De wijzigingen zijn met groene markeringen weergegeven.

Wijzigingsbevoegdheid bestemmingsplan 'Buitengebied(derde herziening)'

3.2.1 Ammoniak

De ammoniakuitstoot in Nederland is voor het grootste deel afkomstig van de landbouw. Depositie van ammoniak beinvloedt de bodemkwaliteit en kan leiden tot achteruitgang in biodiversiteit. Het Nederlands ammoniakbeleid beperkt ammoniakdepositie via 2 sporen, te weten het gebiedsgerichte spoor (Wet ammoniak en veehouderij, Wet natuurbescherming) en het generieke spoor (Besluit emissiearme huisvesting met strengere eisen voor IPPC bedrijven, MER-besluit) betrekking hebbende op ammoniakemissie vanuit huisvestingssystemen, waarbij de best beschikbare technieken worden gehanteerd (BBT).

Wanneer nadelige gevolgen voor beschermde natuurgebieden (Natura 2000) niet zijn uit te sluiten, is in veel gevallen toestemming vanwege de Natuurbeschermingswet nodig. Bij het aanvragen van deze toestemming kan sedert 2015 een beroep worden gedaan op de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). Het PAS vervangt de passende beoordeling voor stikstofdepositie bij de vergunningverlening Nb-wet. Het geeft de onderbouwing dat de natuurdoelen van de Natura 2000-gebieden niet in gevaar komen. De juridische grondslag voor het PAS is artikel 19g Nb-wet. Op 6 maart 2013 hebben Gedeputeerde Staten van Gelderland vergunning verleend aan de varkenshouderij aan de Korenweg 5a in het kader van de Natuurbeschermingswet.

Aan de hand van het aantal te houden varkens en de wijze van huisvesting daarvan kan de jaarlijke ammoniakemissie worden beoordeeld en deze worden getoetst aan de wettelijke normen.

De in 2010 vergunde varkensstal is voorzien van een luchtwasser. Het bedrijf valt gelet op het aantal varkens (> 2.000) onder de IPPC-richtlijn.

Ondanks het gegeven dat het aantal varkens toeneemt zullen technische aanpassingen binnen de varkenshouderij aan de Korenweg 5a leiden tot een afname van de ammoniakemissie. De wijzigingen ten opzichte van de bestaande situatie (zie overzichtstekening in bijlage 2 bij deze toelichting), zullen tevens worden aangevraagd in het kader van de aanvraag omgevingsvergunning (milieu). Aan de vergunning worden voorwaarden verbonden.

3.2.2 Geur

Ten einde inzicht te krijgen in de geurbelasting ten gevolge van de uitbreidingsplannen is door de Omgevingsdienst Achterhoek (ODA) in beeld gebracht welke geurbelasting conform de geldende rekenmethodiek reeds kan worden veroorzaakt op basis van de d.d. 7 juli 2009 verleende milieuvergunning.

Volgens de vergunde situatie mag op de woning Loerbeekseweg 3 een geurbelasting worden veroorzaakt van 13,2 Ou/m³. De daadwerkelijke geurbelasting bedraagt 12,7 Ou/m³.

Onderstaand is de geurbelasting weergegeven voor de nieuwe situatie. Stal 1 komt als varkensstal te vervallen en stal 6 wordt vergroot. De uitstroomsnelheid van stal 6 neemt toe door toename van het aantal varkens. Het emissiepunt wordt verhoogd. Stal 2 wordt gerenoveerd en voorzien van een centrale ventilator. Een en ander leidt ertoe dat de geurbelasting op de meest nabij gelegen woningen zal afnemen ten opzichte van de bestaande situatie van 12,7 Ou/m³ naar maximaal 11,8 Ou/m³ op de maatgevende woning Loerbeekseweg 3.

De verlaging van de geurbelasting maakt dat de voorgenomen ontwikkeling op het gebied van geur, ruimtelijk acceptabel is. Van een onevenredige aantasting van de belangen van eigenaren en gebruikers van omliggende percelen/gronden is in dit opzicht geen sprake.

Een verdere doorkijk naar de toekomst geeft voor wat betreft de geursituatie geen ander beeld. De verwachting is dat de geursituatie door de technische mogelijkheden niet verder zal toenemen.

3.2.3 Geluid

De bedrijfsontwikkeling zal niet leiden tot een wezenlijk andere geluidsbelasting voor de omgeving. Er komen enkele ventilatoren te vervallen, maar er wordt een nieuw centraal afzuigsysteem gerealiseerd voorzien van ventilatoren voor een luchtwasser. Dit heeft een dempend effect. De aan en afvoerbewegingen zullen niet wijzigen. Het bedrijf ligt in de geluidscontour van de snelweg A18. De meest nabij gelegen woning is de woning Loerbeekseweg 3. De afstand tot deze woning bedraagt ook in de nieuwe situatie ruim 150 meter. De geluidsproductie op het bedrijf wordt met name veroorzaakt door de ventilatoren, werktuigen, de aan- en afvoerbewegingen en laden en lossen. Gelet op de ligging van het bedrijf nabij de rijksweg A18 is er in de omgeving sprake van een hoog achtergrondgeluidsniveau met name veroorzaakt door het wegverkeer. In de geldende milieuvergunning is gelet op het hoge achtergrondgeluid een gemiddelde geluidsbelasting van 50 dB(A) als etmaalwaarde toegestaan. Van een onevenredige aantasting van belangen van eigenaren en gebruikers van omliggende percelen/gronden is in dit opzicht dan ook geen sprake.

3.2.4 Luchtkwaliteit/fijnstof

Bij de beoordeling van de uitbreiding van bouwvlakken voor agrarische bedrijven speelt emissie van zwevende deeltjes een rol. De grenswaarde bedraagt 40 µg/m³ als jaargemiddelde concentratie. In het kader van de op 7 juli 2009 verleende revisievergunning heeft een berekening plaatsgevonden. De jaargemiddelde concentratie (kolom 2) blijft ruim onder de norm van 40 µg/m³. De 24 uur gemiddelde concentratie van 50 µ/m³ wordt minder dan 35 dagen per jaar (kolom 5) overschreden.

Afbeelding berekening luchtkwaliteit

Met luchtwassers of vergelijkbare emissiereducerende voorzieningen kan bij uitbreiding de emissie van fijnstof worden beperkt. Op het bedrijf wordt stofuitstoot mede voorkomen door de voersamenstelling.

In mei 2010 is de 'Handreiking fijn stof voor veehouderijen' door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu gepubliceerd. In de handreiking wordt beschreven hoe om te gaan met de beoordeling van emissie van fijnstof vanuit veehouderijen in het geval sprake is van een beperkte toename of een afname van de emissie.

Veehouderijen zijn niet opgenomen in de Regeling NIBM (Niet In Betekenende Mate). Toch is het niet altijd noodzakelijk om met behulp van een berekening vast te stellen of er sprake is van NIBM. Als hulpmiddel bij de motivering is een vuistregel opgesteld waarmee aangetoond kan worden dat een uitbreiding/oprichting NIBM is. Deze staan in de onderstaande tabel, die gebaseerd is op de 3% NIBM grens, dus van na de inwerkingtreding van het NSL.

In de tabel kan bij de betreffende afstand de hoeveelheid emissie worden afgelezen waarmee een veehouderij nog kan uitbreiden om NIBM bij te dragen. Met behulp van de emissiefactorenlijst op www.vrom.nl kan uitgerekend worden of de totale toename in emissie onder de NIBM grens blijft. Indien bij een bepaalde afstand niet méér wordt geëmitteerd dan is opgenomen in de tabel dan is de oprichting/uitbreiding zeker NIBM.

De toename fijnstof is NIBM

3.2.5 Gezondheid

Het RIVM heeft in 2008 een rapport gepubliceerd met betrekking tot intensieve veehouderij en gezondheid. De strekking van dat rapport is dat effecten van intensieve veehouderij op de volksgezondheid op verschillende manieren tot stand kunnen komen, bijvoorbeeld via contact met dieren, via de lucht (fijnstof, endotoxinen), via de mest en via voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong. In 2011 zijn de resultaten bekend gemaakt van een onderzoek naar de gezondheidseffecten van intensieve veehouderij op omwonenden. Hieruit is geen duidelijke afstand tussen veehouderijen en omwonenden naar voren gekomen, waarbij gezondheidseffecten bij omwonenden vaker optreden. Niet bekend is tot welke afstand omwonenden van veehouderijen verhoogde gezondheidsrisico's lopen. Wel nemen risico's af bij toenemende afstand. Een en ander is mede afhankelijk van de emissie van het bedrijf en meteorologische omstandigheden. Verhoogde endotoxineniveaus worden gemeten tot maximaal 250 meter van veehouderijbedrijven.

De kans op stofbelasting is bij varkenshouderijen minder groot dan bij pluimveehouderijen. Gezondheidseffecten kunnen worden beperkt door vermindering van de uitstoot. Dit kan door reductie van primaire emissies (fijnstof en micro-organismen) of reductie van secundaire emissies (ammoniak). Tot op dit moment lopen er nog steeds onderzoeken naar de effecten van intensieve veehouderij op de gezondheid. De tussentijdse resultaten van de onderzoeken hebben de landelijke overheid geen aanleiding gegeven om maatregelen te treffen. Bij varkensbedrijven kan worden gesteld dat de aan te houden afstand vanuit geur naar de huidige stand van onderzoek voldoende is om ook gezondheidseffecten als gevolg van endotoxinen te minimaliseren.

Onlangs zijn er nieuwe inzichten verkregen over (endo)toxinen m.b.t. de intensieve veehouderij. In dit geval zijn er gelet op de afstand (144 m), de afname van de ammoniakemissie, de diersoort, de aanpassing van de huisvesting, het aantal IV bedrijven in de omgeving, geen extra gezondheidsrisico’s voor de omgeving te verwachten.

Verspreiding van virussen (zoönosen) kan worden voorkomen door een goede hygiëne op het bedrijf en gesloten systemen om insleep van micro-organismen te verminderen. De volgende maatregelen kunnen daaraan bijdragen:

• 1. Binnenhuisvesting van de dieren (geen vrije uitloop);
• 2. Toepassing van luchtwassers die uitstoot van micro-organismen minimaliseren;
• 3. De inzet van (gecombineerde) luchtwassers bij varkensbedrijven;
• 4. Bedrijfsvoering gericht op minimalisatie van introductie en verspreiding van micro-organismen en vóórkomen van antibioticumresistentie;
• 5. Monitoring van dieren en personeel op het voorkomen van enkele specifieke (nader te bepalen) zoönosen.

In het kader van de ruimtelijke onderbouwing ten behoeve van dit wijzigingsplan is een rapportage 'Bedrijfshygiene en diergezondheid' opgesteld (zie bijlage 5 toelichting).

Op het varkensbedrijf aan de Korenweg 5a te Didam komen in verhouding meer dieren onder de luchtwasser te liggen, waardoor de gemiddelde uitstoot van ammoniak en stof per dier daalt. De geurbelasting neemt af als gevolg van technische verbeterpunten. Het huisvestingssysteem is gericht op het voorkomen van introductie en verspreiding van micro-organismen door onder andere toepassing van luchtwassers die uitstoot van micro-organismen minimaliseren. Hiernaast is ook de bedrijfsvoering gericht op minimalisatie van introductie en verspreiding van micro-organismen. Zo wordt er geïnvesteerd in een nieuwe hygiënesluis, waarin een ruime omkleed- en douchegelegenheid wordt ondergebracht. Ook wordt de locatie van de sluis beter in de looproute van het bedrijf gebracht. Daarnaast wordt er in het bedrijf volgens een vast stramien gewerkt (controle, voeren, sturing, bezoek veearts, ongediertebestrijding).

De volgende maatregelen worden getroffen:

• 1. Regelmatige periodieke reiniging en desinfectie van gebouwen en materialen (na iedere ronde);
• 2. Bezoekersprotocol: in principe worden zo min mogelijk bezoekers toegelaten in de stallen en in het 'schone gedeelte' van het bedrijf. Derden die noodzakelijke diensten verrichten en controleurs van wie de toegang wettelijk is vastgelegd, vormen een uitzondering;
• 3. Bezoekers die voorafgaand aan het bezoek in aanraking zijn geweest met varkens worden niet op het schone gedeelte van het bedrijf toegelaten;
• 4. Doucheverplichting voor alle medewerkers en alle bezoekers voor het betreden van de bedrijfsruimten;
• 5. Het dragen van bedrijfskleding en bedrijfsschoeisel dat op het bedrijf wordt verstrekt;
• 6. Waar nodig zullen dieren preventief ingeënt worden;
• 7. Het gebruik van antibiotica wordt zoveel mogelijk beperkt en er wordt voldaan aan de PVE-verordening voor antibioticaregistratie en verantwoord antibioticaverbruik;
• 8. Goede ongediertebestrijding door een professionele ongediertebestrijder;
• 9. Het bedrijf heeft een bedrijfsbehandelplan (BBP) en een bedrijfsgezondheidsplan (BGP). Het (BBP) is een door de dierenarts opgesteld plan waarin de voorgenomen behandelwijze van mogelijk optredende dierziekten op het bedrijf van de ondernemer wordt vastgelegd. Een BGP is een plan waarin de maatregelen zijn beschreven die door de ondernemer worden genomen om het gebruik van antibioticum te beperken;
• 10. Door een optimale klimaatregeling worden emissies in de stal gereduceerd en wordt naar de laatste stand der techniek naar behoefte geventileerd. Hiermee wordt voorkomen dat er teveel of te weinig geventileerd wordt. De emissies van ammoniak, geur en fijn stof zijn een resultante van het ventilatiedebiet en de concentratie in de lucht. Een lager debiet geeft, zelfs als de concentratie in de lucht toeneemt, lagere emissies. En de situering van de uitstroom van de stallucht is zo gekozen dat de belasting van omliggende woningen is geminimaliseerd.

3.3.1 Flora en fauna

3.3.2 Archeologie

De uitbreiding van de stal heeft een omvang van ca. 25 x 25 = 625 m². De locatie bevindt zich binnen gebied dat volgens de op 7 april 2015 door ons vastgestelde gemeentelijke archeologische beleidskaart is aangemerkt als gebied met een hoge archeologische verwachting. Bij ingrepen dieper dan 30 cm < maaiveld en bij plangebieden > 250 m² dient vroegtijdig archeologisch onderzoek plaats te vinden.

Beleidskaart archeologie

De beleidskaart archeologie is doorvertaald in het bestemmingsplan 'Buitengebied, derde herziening' dat op 26 januari 2017 door de gemeenteraad is vastgesteld. De aanvraag omgevingsvergunning dient t.z.t. te worden voorzien van een archeologisch onderzoek.

Doorvertaling beleidskaart archeologie in bestemmingsplan 'Buitengebied, derde herziening'

3.3.3 Landschappelijke inpassing

Op grond van de wijzigingsvoorwaarden dient de verandering van het bouwvlak landschappelijk te worden ingepast, waarbij wordt getoetst aan het beeldkwaliteitsplan 'Buitengebied' (vastgesteld op 22 april 2010). Op grond van het beeldkwaliteitsplan 'Buitengebied' is de locatie Korenweg 5a te Didam gelegen binnen het gebiedstype 'kampenlandschap'.

Oorspronkelijk kon men rondom Didam nog de verschillen herkennen tussen het essenlandschap en het kampenlandschap. De beslotenheid van de essen en de kleinschaligheid behorende bij de kampen zijn in de loop van de tijd sterk aangetast door schaalvergrotingen in de landbouw, toenemende bebouwing en het weghalen van heggen en houtkanten. Hierdoor is het verschil in landschapstypen nauwelijks meer waarneembaar. In het gebied is een grote verscheidenheid aan bloemen en struiken te zien. Hetgeen echter ontbreekt is de structuur die de elementen met elkaar verbindt. Oorspronkelijk lag de bebouwing langs de slingerende wegen onderaan de es. De bebouwing heeft zich nadien niet alleen aan de slingerende wegen uitgebreid, maar ook op de essen waardoor de openheid van het gebied onder druk is komen te staan.

Rond 1905 was de locatie nog onderdeel van een boslandschap, zoals te zien op onderstaande afbeelding. Daarvoor (rond 1850) was de locatie ook al onderdeel van een akkercomplex.

De karakteristieke (besloten) openheid van het essenlandschap staat nu erg onder druk. Het gebrek aan bomenlanen heeft tot gevolg dat de bebouwing een dominante positie in het landschap inneemt. Bomenlanen dienen als middel om de akkercomplexen visueel te scheiden en de bebouwing in te passen. De bebouwing die niet aan wegen gelegen is, maar dieper op de eng/es, dienen begeleidende beplanting te krijgen. Om de openheid van de essen weer te kunnen ervaren, is het belangrijk de beslotenheid van de erven te versterken. Dit kan in de vorm van dichte randen (kenmerkend voor essenlandschap), alsmede in de vorm van transparante randen. Beplantingsstructuren die hiervoor in aanmerking komen zijn houtwallen/-singels, bomenrijen en struweelranden. Door de erven beter in te passen in het landschap (door middel van opgaand groen op de erfscheiding) neemt de leesbaarheid en het onderscheidende karakter van het gebied toe.

Belangrijk is dat het erf een besloten karakter heeft zodat de bouwmassa’s minder dominant in het landschap liggen. Dit houdt in dat rondom het erf opgaand groen gerealiseerd dient te worden. Bij grote elementen als stallen, dient deze rand steviger aangezet te zijn. Bij minder hoge elementen kan een struweelrand voldoende zijn.

Het landschappelijk inpassingsplan zoals dat in het kader van dit wijzigingsplan is opgesteld, komt aan het bovenstaande tegemoet en voorziet in toepassing van beplanting die van oorsprong in het gebied voorkomt. De inpassing van de nieuwe schuur wordt gerealiseerd door middel van een gemengde struweelheg langs de nieuwe schuur en een knotwilgenrij langs de Korenweg. De struweelheg bestaat uit de soorten inlandse vogelkers, sporkehout, lijsterbes en veldesdoorn. Over een lengte van ca. 60 meter worden knotwilgen geplant langs de weg. De uitvoering van het landschappelijk inpassingsplan is als voorwaardelijke verplichting opgenomen in de regels van dit plan.