Kom Zeddam

2.1.1 Historische ontwikkeling en bebouwingsstructuur

Zeddam is een oud esdorp, dat is ontstaan als bouwland-enclave. In 1145 en 1257 was al sprake van de Zeddamse St. Oswalduskerk. Het dorp bestond in het begin van de 13e eeuw waarschijnlijk uit een aantal huizen rondom de kerk en enkele kleine boerderijen nabij het kruispunt van de (Beneden)Dorpsstraat en de Oude Doetinchemseweg. Ook de reeds in 1441 vermelde Torenmolen aan de Bovendorpsstraat is van respectabele ouderdom. In de loop der eeuwen ontwikkelde de bebouwing van de kom zich langs de Bovendorpsstraat en Benedendorpsstraat tussen de kerk en de havezate Padevoort en ook langs de Ettemastraat (voorheen De Huttestraat) nabij de kerk.

Hierna verschenen vanaf de 19e eeuw langzamerhand huizen langs de Kerkweg, de Vinkwijkseweg en de Oude Doetinchemseweg. Daarnaast behoorden de Padevoortse Allee en de Schapenweg tot het oude wegenpatroon. Met de aanleg van de ’s Heerenbergseweg / Kilderseweg in 1855 - volgens een geheel nieuwe tracé - was het hoofdwegenpatroon van Zeddam zoals we dat nu nog kennen vastgelegd. Verdere ontwikkelingen vonden vooral langs deze wegen plaats. In de hoek tussen de Oude Doetinchemseweg en Padevoortse Allee werd omstreeks 1860 een tweede molen gebouwd, de nog bestaande molen De Volharding.

Begin 1900 ontstonden er, mede vanwege de komst van de stoomtram Zutphen-Emmerik, recreatieve ontwikkelingen. Door de toename van de bevolking begon Zeddam zich daarna ook te ontwikkelen in de noord-zuidrichting, in eerste instantie vooral langs de Kilderseweg / ’s Heerenbergseweg waar na verloop van tijd een min of meer aaneengesloten lint van bebouwing ontstond, vooral in de vorm van vrijstaande panden met elk een eigen gezicht. Aan de Oude Doetinchemseweg werden een zuivelfabriek gebouwd (inmiddels gesloopt) en het nog bestaande (en later vergrote) gebouw van de landbouwcoöperatie (C.A.V.V.).

De eerste, aanvankelijk nog bescheiden meer planmatige ontwikkelingen dateren van na de Tweede Wereldoorlog. Ten zuiden van de Schapenweg werd de Bloemenbuurt (Asterstraat, Papaverstraat, Violenstraat en Tuinstraat) met sociale woningbouw in kleine rijtjes aangelegd en meer westwaarts verschenen dubbele woningen aan de Ettemastraat en een enkel groter blok aan de Oswaldusstraat. Binnen de eenvoudige stedenbouwkundige opzet van de Bloemenbuurt zijn vooral de grote (achter)tuinen opmerkelijk en karakteristiek. Door de renovaties van de woningen en vooral ook het verdwijnen van de hagen als duidelijke scheiding tussen privé en openbaar is het beeld verschraald.

Daarna volgden de uitbreidingen aan de zuidkant tot aan de Terborgseweg. Het zuidwestelijke deel van de Padevoortse allee werd een belangrijke as waaraan ook de nodige voorzieningen een plek kregen. In de jaren ’70 en '80 vonden de uitbreidingen plaats aan de noordkant van Zeddam, ten noorden van de Schapenweg. Deze uitbreiding kan worden beschouwd als de laatste uitbreiding in noordelijke richting. Door de aanleg van het Schapenbos heeft een goede landschappelijke afronding plaatsgevonden. In de 90-er jaren is aan de oostkant gebouwd in het plan Vinkhof en ter weerszijden van de Padevoortse allee. Zo raakten geleidelijk aan ook de gebieden tussen de oude wegen bebouwd; op diverse plaatsen zijn echter ook heden ten dage nog open, onbebouwde gebieden.

2.1.2 Cultuurhistorie

Een belangrijke kwaliteit is dat de wijze waarop Zeddam in de loop der eeuwen is gegroeid ook heden ten dage nog goed afleesbaar is. Vooral de waardevolle oudste bebouwingsconcentraties rondom de kerk en langs de Bovendorpsstraat ademen nog steeds een historische sfeer. Ook het historische wegenpatroon is in de gehele dorpskom op hoofdlijnen nog vrijwel volledig intact; wel zijn de dwarsprofielen en wegverharding meermalen gewijzigd. De oude linten zijn binnen de dorpskom herkenbaar aan de daaraan gesitueerde grote aantallen vrijstaande panden uit wisselende perioden. Dit is met name het geval aan de Bovendorpsstraat, Benedendorpsstraat, Ettemastraat, ’s-Heerenbergseweg en Kilderseweg en Oude Doetinchemseweg en in mindere mate delen van de Schapenweg en Vinkwijkseweg. Op een enkele uitzondering na is de bebouwing aan deze linten nog van een dorpse schaal en uitstraling.

Cultuurhistorische waarden

Cultuurhistorisch waardevolle gebieden:

Vanuit cultuurhistorisch oogpunt is met name de Bovendorpsstraat en omgeving zeer waardevol. Daar bevinden zich belangrijke monumenten als de St. Oswalduskerk (Bovendorpsstraat 8), een neogotische Rooms-Katholieke hallenkerk (uit 1891) met de toren uit de 15e eeuw, de NH kerk en pastorie (Ettemastraat 1 en 3), de Rosmolen (Bovendorpsstraat 21) en nog tal van andere panden, waaronder diverse woningen en enkele woon-winkelpanden. Aan de westzijde wordt het begin van de dorpskom gemarkeerd door de Torenmolen. De zichtlijnen van en naar de molen reiken (minstens) tot aan de buiten het bestemmingsplangebied gelegen Beekseweg.

Cultuurhistorisch waardevolle bebouwing:

Rijks- en gemeentelijke monumenten (zie bijlage 2) en voor wat betreft de beide molens het daarbij horende molenbiotoop: de gehele omgeving van de molen, voor zover die omgeving van invloed is op het functioneren van de molen als maalwerktuig (en als monument).

Overige cultuurhistorisch waardevolle panden (karakteristieke bebouwing) die in belangrijke mate bijdragen aan het waardevolle dorpsbeeld zijn:

binnen het cultuurhistorisch waardevolle gebied:

• Bovendorpsstraat 1 (woning);
• Bovendorpsstraat 6 (woning);
• Bovendorpsstraat 29 (woning);
• 's-Heerenbergseweg 2 (woning);
• Ettemastraat 2-4 (dubbele woning);

buiten het cultuurhistorisch waardevolle gebied:

• Benedendorpsstraat 7 (woning);
• Benedendorpsstraat 26 (voormalige boerderij/woning);
• Benedendorpsstraat 31-33 (woningen);
• Ettemastraat 8 (voormalige boerderij/woning);
• Ettemastraat 10-28 (5 dubbele woningen uit de wederopbouwperiode);
• 's-Heerenbergseweg 42 (café-restaurant Het Tolhuis);
• Oude Doetinchemseweg 30 (villa);
• Oude Doetinchemseweg 36 (directeurswoning zuivelfabriek);
• Oude Doetinchemseweg 40 (gebouw C.A.V.V. Zeddam);
• Oude Doetinchemseweg 55 (villa);
• Schapenweg 4 (woning met schuur);
• Vinkwijkseweg 11, 11a,11b (voormalige boerderij);
• de muur van de begraafplaats aan de Oude Doetinchemseweg en de op de begraafplaats staande 'kapel' met crucifix.

Een beschrijving van deze cultuurhistorisch waardevolle panden is gegeven in het document "Inventarisatie Cultuurhistorisch Waardevolle bebouwing" (d.d. februari 2013). Dit document is bijgevoegd in bijlage 3.

Molenbiotoop / windvangzone rond de molens

De Torenmolen aan de Bovendorpsstraat en de korenmolen De Volharding aan de Padevoortse Allee zijn eveneens cultuurhistorisch waardevolle objecten. Om hun vrije windvang voldoende te kunnen beschermen is in dit bestemmingsplan een molenbiotoop opgenomen.

Een molenbiotoop is de gehele omgeving van een molen, voor zover die omgeving van invloed is op het functioneren van de molen als maalwerktuig (en als monument). Dit houdt in dat in een cirkel rondom de molen geen nieuwe bouwwerken en of nieuwe beplantingen mogen worden geplaatst die de molen kunnen belemmeren in zijn windvang.
Voor een molen die in goede staat is en een bijzondere plaats in het landschap of nabij een kern inneemt, geldt tevens dat de molenbiotoop ter bescherming van de belevingswaarde van de molen fungeert (de belevingswaarde van een molen is groter indien de molen vrij in een ruimte staat waarin geen grootschalige objecten voorkomen).
Volgens de Ruimtelijke Verordening Gelderland (zie artikel 22) en de Handleiding Molenbiotoop van de Hollandsche Molen dient rond molens een windvangzone aangehouden te worden waarin zich geen obstakels mogen bevinden.

Deze vrije ruimte is nodig om de door de obstakels veroorzaakte turbulentie enigszins teniet te doen. Nieuwe bebouwing mag niet leiden tot aantasting van de windvang van de molen. Voor de beide molens in Zeddam is een situatie specifieke berekening gemaakt van de toelaatbare hoogten van de bebouwing en beplanting op bepaalde afstanden van de molen. Deze beide berekeningen zijn in de regels van dit bestemmingsplan toegevoegd.

Archeologie

Door ondertekening van het verdrag van Malta heeft Nederland zich verplicht tot het tijdig betrekken van de archeologische belangen bij plannen met een ruimtelijk planologisch aspect. Indien het bestemmingsplan de mogelijkheid van verstoring creëert van op grond van de bekende of de te verwachten archeologische waarden, dient aangegeven te worden hoe te zijner tijd bij feitelijke verstoring met die archeologische waarden wordt omgegaan, dat wil zeggen wie de kosten draagt van het vereiste vooronderzoek en een eventuele archeologische opgraving.

De gemeente Montferland heeft een eigen archeologiebeleid vastgesteld. In paragraaf 4.1 wordt nader op dit onderwerp ingegaan.

2.1.3 Verkeersstructuur

Binnen de gemeente Montferland ligt Zeddam centraal op een kruising van twee hoofdwegen, de Beekseweg/ Terborgseweg (N335) en de ‘s Heerenbergseweg/ Kilderseweg (N316). Met name de noord-zuid-verbinding ‘s Heerenbergseweg/ Kilderseweg is van grote invloed op het dorp.

De ‘s Heerenbergseweg/ Kilderseweg en de Oude Doetinchemseweg zijn de wegen in Zeddam met de grootste verkeersintensiteiten. De twee wegen worden verbonden door de historische Boven- en Benedendorpsstraat. Deze drie wegen vormen de basisstructuur van Zeddam.

In Zeddam is een belangrijk deel van het oorspronkelijke wegenverloop ongewijzigd gebleven (zoals de Boven- en Benedendorpsstraat). Ook bij de stervormige wegenstructuur in het oostelijke deel van het dorp is dit het geval. Deze zessprong bestaat uit de Oude Doetinchemseweg, de Padevoortse Allee en de Vinkwijkseweg.

Kenmerkend voor Zeddam zijn ook de aanwezige zichtlijnen bij een aantal wegen. Bij de Boven- en Benedendorpsstraat is sprake van een zichtlijn op de Torenmolen (zie hiernaast). Vanuit de Vinkwijkseweg is de St. Oswalduskerk goed te zien. En vanaf de Padevoortse Allee is er zicht op het landgoed "De Padevoort".

Afzonderlijke voetpaden, puur als verbinding fungerend, lopen van het Europaplein naar de Bovendorpsstraat en via de Benedendorpsstraat naar de Papaverstraat. De wegen in Zeddam kunnen in het algemeen als volgt worden omschreven:

De ‘s Heerenbergseweg/ Kilderseweg is omschreven als een regionale ontsluitingsweg en is daarmee een hoofdroute voor autoverkeer en openbaar vervoer. Tevens heeft de weg een verzamelfunctie voor het lokale verkeer. De Oude Doetinchemseweg is te omschrijven als een hoofdroute voor (doorgaand) langzaam verkeer. Als buurtontsluitingsweg kunnen aangemerkt worden de Schapenweg, de Ettemastraat, de Koningsstraat, de Boven- en Benedendorpsstraat, de Vinkwijkseweg, de Delweg, de Padevoortse Allee, de Melegardeweg, de Tolhuisstraat en de Kerkweg. Naast de verblijfsfunctie komt hier een herkenbare stroomfunctie voor auto’s naar voren. Door de aanleg van de rondweg rondom Zeddam zijn genoemde wegen afgewaardeerd en heringericht. De gehele traverse is van rotonde tot rotonde thans een 30 km-zone.

De overige, tussenliggende wegen kunnen omschreven worden als woonstraten waar het accent ligt op de verblijfsfunctie.

2.1.4 Groenstructuur

Het dorp Zeddam heeft een groen karakter. Het dorp is omgeven door groen. Aan de noordkant ligt het schapenbos en ook aan de westkant (bos, bomen en struiken) en zuidkant (trapveldje omgeven door een bosplantsoen) van het dorp is veel groen aanwezig. Aan de oostkant ligt het landgoed ‘De Padevoort’ met daarbij een lindenlaan en een hertenkamp.

Verder het dorp in staat op de middenberm van de Padevoortse Allee een dubbele rij mooie eiken. Ten oosten van de ‘s Heerenbergseweg/ Kilderseweg ligt een hertenkamp schuin tegenover het Europaplein.

De aanwezige particuliere voor- en zijtuinen door het hele dorp (van met name de vele vrijstaande woningen) zijn rijk gevuld met groen en verspreid door het hele dorp komen alleenstaande bomen, moestuintjes en weitjes voor. Dit alles geeft het dorp een opvallend groene uitstraling.

2.2.1 Wonen

Zoals al uit de historische ontwikkeling is gebleken, staan de oudste woningen nabij de kerken (aan de Ettemastraat en de Bovendorpsstraat). Daarna vonden de uitbreidingen plaats in zuidelijke richting en later in noordelijke richting. Deze uitbreidingen vonden plaats tussen de ‘s Heerenbergseweg/ Kilderseweg en de Oude Doetinchemseweg.

De woningen in Zeddam bestaan met name uit eengezinswoningen in de vorm van vrijstaande woningen, half vrijstaande woningen en in mindere mate uit rijtjeswoningen. Daarnaast ligt aan de Benedendorpsstraat een bejaardenverzorgingstehuis (Sydehem) met daarbij aanleunwoningen en verder liggen door het hele dorp blokjes seniorenwoningen en enkele appartementen. Aan het Gerrit Varwijkplein bevinden zich eveneens seniorenwoningen (Hof van Varwijk).

De bevolking van Zeddam bestaat uit ruim 2.500 inwoners. Met een woningvoorraad van ongeveer 1.000 woningen komt dit neer op een gemiddelde woningbezetting van ruim 2,5.

2.2.2 Bedrijvigheid en commerciële voorzieningen

In Zeddam bevindt zich één vrij grootschalig bedrijf. Het betreft hier de broedmachinefabriek aan de Bovendorpsstraat. Twee grote bedrijven hebben hun activiteiten reeds geruime tijd beëindigd, te weten interieurbedrijf aan de Kerkweg en het machinebouwbedrijf aan de Vinkwijkseweg. Het interieurbedrijf heeft in dit bestemmingsplan de bestemming 'Wonen' gekregen.

Aan de Gerrit van Varwijkplein is het nieuwe winkelcentrum gerealiseerd. De daarnaast gelegen bouwmaterialenhandel Van Ditshuizen is ook verplaatst. Hiervoor in de plaats zijn woningen gebouwd.

Ook de nevenvestiging van Van Ditshuizen aan de Oude Doetinchemseweg is voor herontwikkeling vrijgekomen. Ook de daarnaast gelegen veevoedergroothandel (met Welkoop winkel) vormt een grootschalig bedrijf waarvan de activiteiten omgevormd zijn tot louter detailhandelsactiviteiten.

Opvallende bedrijvigheid vormt verder het garagebedrijf met tankstation aan de 's-Heerenbergseweg. Van het tankstation is de vergunning voor LPG ingetrokken. Aldus vormt dit tankstation geen gevaar voor de woonomgeving.

Op diverse plekken binnen de kern bevinden zich enkele kleinere bedrijven, zoals Nordic Fire aan de Vinkwijkseweg 34. Al die bedrijven betreffen lichtere inrichtingen waar minder milieubelastende activiteiten plaats vinden.

Horeca en detailhandel

Kenmerkend voor Zeddam is de aanwezigheid van horeca, met name in de vorm van hotels en pensions. Deze accommodaties trekken met name senioren in georganiseerde groepen. De horeca is geconcentreerd langs de ‘s Heerenbergseweg/ Kilderseweg en de Oude Doetinchemseweg. Met name de entrees van het dorp aan de Kilderseweg en de 's-Heerenbergseweg worden gemarkeerd door horecabedrijven.

Voor de winkels in het dorp is recent het Gerrit Varwijkplein ontwikkeld. De supermarkt is daartoe verplaatst van de Kilderseweg (ten zuiden Europaplein) naar dit nieuwe plein. De ontwikkeling van het Gerrit Varwijkplein is erop gericht op een concentratie te bewerkstelligen van commerciële (en in mindere mate) niet-commerciële voorzieningen in het hart van het dorp. Naast winkels bevindt zich ook het dorpshuis op dit plein. Verder bevinden zich met name winkels nabij het kruispunt ‘s Heerenbergseweg/ Kilderseweg/ Benedendorpsstraat/ Bovendorpsstraat. Ook zijn er enkele meer verspreide winkels aanwezig.

Het tuincentrum aan de Kilderseweg 2a heeft in verband met de beëindiging van de bedrijfsactiviteiten medewerking verzocht om aan de achterzijde een woonbestemming mogelijk te maken. In dit bestemmingsplan in op dat deel een wijzigingsbevoegdheid naar wonen opgenomen. Bij het opstellen van het wijzigingsplan zal beoordeeld worden of en onder welke voorwaarden medewerking kan worden verleend.

Een ontwikkeling waar ook Zeddam mee te maken heeft is de leegstand van winkels buiten het kernwinkelgebied. In veel gevallen zijn de ruimten reeds lange tijd ingenomen door de woonfunctie terwijl andere ruimte ongebruikt zijn gebleven. Een voorbeeld hiervan is Robin Sport aan de 's- Heerenbergseweg.

2.2.3 Maatschappelijke voorzieningen

In Zeddam zijn de volgende maatschappelijke voorzieningen aanwezig: Er zijn twee kerkgebouwen aanwezig in Zeddam, de Rooms Katholieke kerk aan de Bovendorpsstraat en de Nederlands Hervormde kerk aan de Ettemastraat. Aan de Benedendorpsstraat is het verzorgingshuis Sydehem gelegen. Aan het Gerrit Varwijkplein ligt eveneens een woonzorgcentrum (Hof van Varwijk).

Qua onderwijs beschikt Zeddam tegenwoordig alleen nog over een school voor basisonderwijs, de Roncallischool. Deze school ligt aan de Padevoortse Allee.

De sportvelden van Zeddam zijn ten noordoosten van de kern gesitueerd. Tevens is er een tennisveld aan de westkant van Zeddam. Bij het kruispunt van de Benedendorpsstraat en de Oude Doetinchemseweg ligt het St. Oswaldus-Gildegebouw. Dit gebouw wordt gebruikt voor onder meer feesten en partijen, uitvoeringen etc. Ten westen van Zeddam ligt nog het boerderijmuseum.

3.1.1 Barro (2011) en Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (2012)

Op 30 december 2011 is het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) van kracht geworden. Het Barro heeft als doel om vanuit een concreet nationaal belang een goede ruimtelijke ordening te bevorderen. Onderwerpen waarvoor het rijk ruimte vraagt zijn de mainportontwikkeling van Rotterdam, bescherming van de waterveiligheid in het kustfundament en in en rond de grote rivieren, bescherming en behoud van de Waddenzee en enkele werelderfgoederen, zoals de Beemster, de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam en de uitoefening van defensietaken.

Op 1 oktober 2012 is aan het Barro een aantal onderwerpen toegevoegd. Het gaat om de eerder aangekondigde onderwerpen Ecologische hoofdstructuur, elektriciteitsvoorziening, toekomstige uitbreiding hoofd(spoor)wegennet, veiligheid rond rijksvaarwegen, verstedelijking in het IJsselmeer, bescherming van primaire waterkeringen buiten het kustfundament en toekomstige rivierverruiming van de Maastakken. Aan artikel 3.6.1 van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) is op 1 oktober 2012 de ladder voor duurzame verstedelijking toegevoegd.

Het kabinet heeft de keuze voor deze onderwerpen gemaakt in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR), die op 13 maart 2012 door de Minister van I&M is vastgesteld. Deze structuurvisie bundelt het nationale ruimtelijke en infrastructuurbeleid in 13 nationale belangen. Met de uitbreiding van het Barro en het Bro is de juridische verankering van de SVIR nagenoeg compleet.

In en in de directe nabijheid van het plangebied is geen sprake van erfgoederen en andere in het Barro genoemde nationale belangen. Ten oosten van de kern ligt een omvangrijk EHS-gebied. Het plangebied maakt onderdeel uit van bestaand stedelijk gebied. De mogelijkheden die het bestemmingsplan biedt, zijn niet in strijd met de nationale belangen op grond van het Barro en de SVIR.

3.1.2 Modernisering Monumentenzorg

De modernisering van de monumentenzorg (MOMO) heeft erin geresulteerd dat per 1 januari 2012 het Besluit ruimtelijke ordening is aangepast. Met deze aanpassing is cultureel erfgoed ingebed in de ruimtelijke ordening. Het is verplicht om in bestemmingsplannen aandacht te geven aan cultuurhistorie en de effecten van het initiatief op cultuurhistorische waarden die in het plangebied voorkomen. Daar waar nodig dient de bescherming van deze waarden ook te worden vastgelegd in de regels en verbeelding bij het bestemmingsplan.

De borging van cultuurhistorie in bestemmingsplannen is geregeld via een aanpassing van het Besluit Ruimtelijke Ordening per 1 januari 2012. In het artikel over de inhoud van bestemmingsplannen (art. 3.1.6) is nu opgenomen dat een bestemmingsplan dient te bevatten: Een beschrijving van de wijze waarop met de in het gebied aanwezige cultuurhistorische waarden en in de grond aanwezige en/of te verwachten monumenten rekening is gehouden. (Art. 3.1.6, lid 2, sub a). Aangezien met name de gemeenten verantwoordelijk zijn voor het opstellen van de bestemmingsplannen, ligt hier een belangrijke taak voor de gemeente. Dit betekent dat na de archeologie nu ook bovengrondse cultuurhistorie in het bestemmingsplan een plaats krijgt. Doel hiervan is vroegtijdig en helder een beeld geven van het belang en de rol van cultuurhistorie, zodat deze bij nieuwe ontwikkelingen van het begin af aan wordt meegenomen. Dankzij opname van cultuurhistorie wordt verwacht dat er minder nieuwe sectorale regelgeving, zoals de aanwijzing van beschermde monumenten, nodig is.

Het plangebied herbergt verschillende cultuurhistorische (en archeologische) waarden welke door middel van dubbelbestemmingen zijn vastgelegd in dit bestemmingsplan. In paragraaf 4.1 wordt nader op dit onderwerp ingegaan. Aangezien dit bestemmingsplan voornamelijk conserverend van aard is, vormen de aspecten archeologie en cultuurhistorie geen belemmering voor de ontwikkeling van het plan.

3.1.3 Nationaal Waterplan (2009)

Het Nationaal Waterplan is op 12 december 2009 vastgesteld en is het formele rijksplan voor het nationale waterbeleid. In de Waterwet is vastgelegd dat het rijk dit plan eens in de zes jaar opstelt. Het huidige plan geldt voor de periode 2009-2015. Het is de opvolger van de Vierde Nota waterhuishouding uit 1998 en vervangt alle voorgaande nota's waterhuishouding. Het plan bevat tevens de stroomgebied-beheerplannen die op grond van de Kaderrichtlijn Water zijn opgesteld. Op basis van de Wet ruimtelijke ordening is het Nationaal Waterplan voor de ruimtelijke aspecten tevens aan te merken als structuurvisie.
Het Nationaal Waterplan heeft betrekking op het gehele watersysteem van Nederland, zowel oppervlaktewater, grondwater, als de bijbehorende waterkeringen, oevers en dergelijke.

Het kabinet kiest voor een strategie die bestaat uit 'meebewegen, weerstand bieden, kansen pakken', een adaptieve aanpak en samenwerking binnen en buiten het waterbeheer.

• meebewegen, weerstand bieden, kansen pakken
  Voor een duurzaam en integraal waterbeleid is het belangrijk om waar nodig en mogelijk water de ruimte te geven. Dit kan onder andere door mee te bewegen met en gebruik te maken van natuurlijke processen, zoals dit bijvoorbeeld wordt toegepast bij Ruimte voor de Rivier. Met een gebiedsgerichte aanpak is het vaak mogelijk om het waterbeheer te verbeteren en tegelijk te werken aan versterking van de economie en de leefomgeving, tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten.
• adaptieve aanpak
  Het kabinet anticipeert met een passende aanpak op toekomstige ontwikkelingen (klimaatverandering, effectiviteit van maatregelen, etc.). Daarmee kunnen adequate maatregelen genomen worden, maar kunnen deze ook aangepast worden aan nieuwe inzichten of veranderende ontwikkelingen.
• samenwerking binnen en buiten het waterbeheer
  Waterbeheer is een gezamenlijk proces van rijk, provincies, gemeenten en waterschappen. Betrokkenheid van alle relevante partijen, zowel publiek als privaat, bij zowel het definiëren van de opgaven als het vinden van oplossingen vindt het kabinet van groot belang. De samenwerking binnen stroomgebieden staat centraal bij de werkwijze van de onderlinge overheden.

De uitgangspunten uit het Nationaal Waterplan zijn veelal doorvertaald in beleidsstukken van de provincie en de waterbeheerders.

3.2.1 Ruimtelijke Verordening Gelderland

Op 19 december 2012 is de Ruimtelijke Verordening, tweede herziening vastgesteld. In de Ruimtelijke Verordening Gelderland staan de regels die de provincie Gelderland stelt aan de bestemmingsplannen van gemeenten. Een Ruimtelijke Verordening is een juridische vastlegging van de provinciale structuurvisie (voorheen Streekplan Gelderland 2005), streekplanuitwerkingen en -herzieningen. De provincie voegt in de Ruimtelijke Verordening geen nieuw beleid toe.

Leidend principe in de visie is: verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. Dit uit zich op tal van terreinen, zoals de stedelijke vernieuwingsopgave, de ontwikkeling van het platteland en de toenemende aandacht voor water als ordenend principe. Het streekplan geeft het provinciale ruimtelijk beleid voor de komende jaren op hoofdlijnen aan. Die lijnen zijn herkenbaar in de "ruimtelijke hoofdstructuur". Deze "ruimtelijke hoofdstructuur" bestaat uit de volgende onderdelen:

• aanduiding van gebieden die belangrijk zijn voor natuur, water, infrastructuur, cultuurhistorie en stedelijke netwerkvorming. De kwaliteit moet verbeteren en verstedelijking moet worden tegengegaan.
• de 'rode functies': de ruimte voor wonen, werken en voorzieningen in stedelijke netwerken en regionale centra.
• in het overige bebouwde en landelijke gebied krijgen regio's en gemeenten meer vrijheid om de ruimte voor wonen en werken te verdelen.
• ook wil de provincie zich, sterker dan in het verleden, actief richten op de concrete uitvoering van programma's en projecten. Bijvoorbeeld op groei en krimp van de verblijfsrecreatie op de Veluwe.

Het provinciaal beleid wordt daardoor met name gericht op het stimuleren van krachtige stedelijke netwerken èn kwaliteitsverbetering van het Gelders landschap. Gebieden die belangrijk zijn voor natuur, water (kwaliteit én veiligheid) en cultuurhistorie krijgen bijzondere aandacht.

Wonen

Een belangrijk onderdeel van het streekplan/ de structuurvisie Gelderland is het Gelders kwalitatief woonbeleid. Uitgangspunt van het Gelders kwalitatief woonbeleid is, dat de gemeenten samenwerkend in de onderscheiden (WGR-) regio's - voorzien in een aanbod aan woningen, dat past bij de geconstateerde regionale kwalitatieve woningbehoefte. Dit is vastgelegd in het Kwalitatief Woonprogramma (KWP). Het KWP wordt periodiek bijgesteld om de afstemming tussen de (kwalitatieve) vraag en aanbod op de woningmarkt te actualiseren. Het kwalitatief woonbeleid is in 2004 afgerond in de driedelige Woonvisie Gelderland (algemene woonvisie, regionale woonvisie en kwalitatief woonprogramma). Het woonbeleid wordt daarin omschreven als een beleid gericht op voldoende aanbod van kwalitatief passende woningen en woonmilieus voor de Gelderse bevolking van nu en van de toekomst. In deze structuurvisie gaat het om voldoende ruimte op geschikte locaties voor het accommoderen van die kwalitatieve woningbehoefte. De inspanningen ten aanzien van de woningbouw richten zich op het realiseren van de (op grond van prognoses en woningbehoeftenonderzoeken bepaalde) regionale woningbehoefte. Deze wordt bepaald in overleg met de in regionaal verband samenwerkende gemeenten. Het resultaat van dit overleg wordt periodiek vastgelegd in afspraken tussen provincie en (samenwerkende) gemeenten in het Kwalitatief Woonprogramma. Dit wordt door Gedeputeerde Staten vastgesteld in de vorm van uitwerking van de structuurvisie.

Woningbouwcontour Stadsregio Arnhem- Nijmegen

Het Gelders kwalitatief woonbeleid richt zich zowel op bestaand bebouwd gebied (herstructurering, transformatie) als op nieuw stedelijk gebied (uitbreiding). De belangrijkste ruimtelijke beleidsaccenten zijn:

• het aanbod aan woningen en woonmilieus moet beter aansluiten bij de voorkeuren van bewoners (om deze reden bevordert de provincie vooral de realisatie van woningen voor ouderen en starters en van de woonmilieus centrumstedelijk en landelijk wonen);
• een versnelling van herstructurering en transformatie van bestaand bebouwd gebied,
• het aanpakken van de stagnerende (nieuwbouw)productie,
• het vergroten van het aanbod aan levensloopbestendige woningen en wijken;
• en het versterken van verscheidenheid en identiteit.

Rondom de kern van Zeddam is, net als bij alle bebouwde gebieden, een woningbouwcontour vastgesteld. Deze contour regelt dat nieuwe woonbebouwing alleen hier binnen toegestaan is. Op bovenstaande afbeelding is deze contour weergegeven. Het bestemmingsplangebied wijkt op sommige punten af van deze contour. Bij eventuele nieuwbouw initiatieven zal altijd getoetst moeten worden aan de provinciale ruimtelijke verordening.

Molenbiotoop

Windmolens met een monumentenstatus vormen een onlosmakelijk onderdeel van de regionale identiteit. Daarom streeft Gelderland naar het behoud en bescherming van molenbiotopen. Gemeenten dienen hiermee rekening te houden bij het opstellen van bestemmingsplannen. De bescherming van molenbiotopen betreft vooral behoud van het functioneren door middel van een vrije windvang. Verder dient rekening te worden gehouden met de belevingswaarde en het historisch karakter van de omgeving van de molen. Het bestemmingsplan dient waarborgen te bieden ter bescherming van het functioneren van de molen door middel van een vrije windvang. Voor windtoevoer geldt dat binnen een straal van 400 meter gerekend vanaf het middelpunt van de molen beperkingen moeten worden gesteld aan het oprichten van bebouwing en beplanting. Met name in een bebouwde omgeving kunnen ook andere belangen in het geding zijn waarbij zekere beperkingen ten aanzien van de windvang of de belevingswaarde niet altijd zijn uit te sluiten. Dit zal echter goed moeten worden beargumenteerd waarbij met het belang van het behoud van het goed functioneren door middel van windvang nadrukkelijk rekening dient te worden gehouden. Het plan zal hiervoor waarborgen moeten bevatten.

Grondwaterbeschermingsgebied

De ruimtelijke verordening bepaalt dat in een bestemmingsplan grondwaterbeschermingsgebieden een bestemming krijgen die hetzelfde of een lager risico voor het grondwater met zich meebrengt dan de vigerende bestemming mogelijk maakt.

3.3.1 Regionaal Plan Stadsregio Arnhem- Nijmegen 2005-2020

Het Regionaal Plan (RP) 2005-2020 van de Stadsregio Arnhem Nijmegen (5 november 2007) vormt het richtinggevend kader voor de Stadsregio Arnhem Nijmegen op het gebied van ruimte, economie, natuur, mobiliteit en culturele- en sociale ontwikkelingen. In dit Regionaal Plan kiest de stadsregio voor herstructurering, herontwikkeling en transformatie van de bestaande ruimte. Dit in tegenstelling tot het vorige regionale structuurplan, dat vooral gericht was op uitbreidingen, nieuwe infrastructuur en nieuwe bedrijventerreinen.

Wat betreft nieuwe verstedelijking stelt het RP dat binnen de 'Contour woningbouw' de gemeenten zelf bepalen zelf wat de te ontwikkelen locaties zijn en wat de aantallen zijn van de nieuw te bouwen woningen. Het plangebied is gelegen binnen een contour woningbouw (een zoekzone verstedelijking conform de terminologie van het Streekplan). Aangezien de locatie binnen de contour gelegen is, is verstedelijking mogelijk.

3.4.1 Structuurvisie Montferland

Op 23 april 2009 is de Structuurvisie Montferland vastgesteld. De structuurvisie geldt voor het gehele gemeentelijke grondgebied, met uitzondering van de bebouwde kommen.

Het doel van de structuurvisie is tweeledig:

• het samenbrengen en actualiseren van bestaande visies en andere beleidsdocumenten in een nieuwe visie. Het gaat dus niet om het formuleren van nieuw beleid, maar om het samenbrengen in één visie van reeds bestaand beleid.
• het bestendigen van het gevestigde voorkeursrecht voor enkele uitbreidingslocaties; in het Regionaal Plan van de Stadsregio Arnhem/Nijmegen zijn een aantal uitbreidingsrichtingen van woonkernen opgenomen. In de structuurvisie worden deze zoekrichtingen vertaald en begrensd in concrete locaties. Daarnaast kan via de structuurvisie het gevestigde voorkeursrecht voor enkele uitbreidingslocaties worden bestendigd.

Voor de kernen is een enigszins behoudende koers geformuleerd, gericht op het behoud van waardevolle elementen en verbetering van de toeristische infrastructuur en de voorzieningen.

3.4.2 Actualisering woningbehoefteonderzoek gemeente Montferland 2009

Woningbouwprojecten moeten qua programmering voldoen aan de Visie op de woningbouw 2010-2020 (Actualisering woningbehoefteonderzoek gemeente Montferland 2009). Dit woningbehoefteonderzoek is de actualisering van de Woonkwaliteitvisie 'Montferland, Visie op de woningbouw 2005-2015' (woningbehoefte onderzoek 2006) en schetst een beeld van de woningbehoefte voor de komende tien jaar. In het algemeen wordt gesteld dat nieuwe woningen een positieve bijdrage dienen te leveren aan de doorstroming en wooncarrière van inwoners van Montferland.

Specifiek voor Zeddam gelden er een aantal signalen:

• om de bevolking in 2020 op het niveau van 2008 te houden, moeten er circa 115 woningen worden gebouwd gedurende de periode 2010-2020;
• daarvan zijn er 10 bedoeld voor extra vestigers, bovenop de zich al volgens de trend van de afgelopen jaren vestigende huishoudens.
• er zijn met een totaalcapaciteit van 100 woningen net onvoldoende bouwmogelijkheden;
• er is nog ruimte voor extra bouwplannen van Laris Wonen en Diensten en Woningstichting Bergh in de huur;
• van de woonvormen met zorg en van de aangepaste woningen is er vooral behoefte aan levensloopbestendige en nultredenwoningen. Deze zijn veelal niet ,of tegen hoge kosten, te realiseren door aanpassingen in de bestaande voorraad.

Woonzorgzones

De gemeente Montferland heeft de ambitie dat mensen zolang mogelijk in hun eigen woonomgeving kunnen blijven wonen als zij dat willen. De gemeente realiseert in 's-Heerenberg, Didam en Zeddam een woonservicegebied. In een woonservicegebied staan voldoende woningen en woonvormen voor ouderen en mensen met een functiebeperking. Bovendien kenmerkt een woonservicegebied zich door een verhoogd voorzieningenniveau van ondersteuning, welzijn- en zorgdiensten.

Hoewel Zeddam wat betreft schaalgrootte niet bij de grote kernen hoort, is toch gekozen om ook in Zeddam te spreken over een woonservicegebied. Dit komt door het huidige aanbod aan WWZ-voorzieningen waarover Zeddam beschikt, die aansluiten bij de eisen die we stellen aan een woonservicegebied. Daarnaast geeft de ligging van Zeddam, midden in de gemeente Montferland en omringd door verschillende kleine kernen, aanleiding om hier een steviger aanbod aan WWZ-voorzieningen aan te bieden dan gebruikelijk is in een kern van dergelijke grootte. Zeddam 'bedient' de omliggende kleine kernen (Azewijn, Braamt en Kilder) met WWZ-voorzieningen. In Zeddam wordt hart van de woonservicegebied wordt gevormd door het zorgcentrum Sydehem aan de Benedendorpsstraat. Vanuit hier is 24-uurszorg op afroep beschikbaar.
Uit het rapport 'Woonzorgzones in Montferland' blijkt dat er een grote opgave voor levensloopgeschikte en nultredenwoningen is binnen een straal van 500 meter van het hart van het woonservicegebied. Er is dan ook bijzondere aandacht vereist voor de opgave van levensloopgechikte- en nultredenwoningen voor het jaar 2020.

3.4.3 Groenstructuurplan

Op 27 januari 2011 is het Groenstructuurplan vastgesteld. Het groen is kenmerkend voor de ruimtelijke kwaliteit en aantrekkelijkheid van het landschap, met name ook van de kernen. Velen hebben belang bij aantrekkelijke kernen die, naast mogelijkheden voor een vitale economie, rust en ruimte bieden.

Voor iedere kern is een werkboek opgesteld dat handreikingen biedt voor het ontwikkelen en begeleiden van projecten. Drie motto's staan in het Groenstructuurplan centraal:

• 1. sluit aan bij het landschap;
• 2. versterk de karakteristiek van de kern;
• 3. draagvlak in projecten.

De visie benoemt op de groenstructuurkaart de volgende uitgangspunten tot het jaar 2030:

• herstel van lanen met nieuwe linden;
• pleksgewijs solitaire eiken en linden in historische linten;
• laanbeplanting met allure als zuidelijke entree;
• versterk groene poorten bij rotondes randweg;
• blaas parken nieuw leven in;
• creëer brinken op knooppunten historische linten;
• iedere wijk eigen variatie op grote lijn;
• behoud en versterk de groenstructuur in het centrum;
• versterk twee groene corridors in hoofdgroenstructuur;
• water beleefbaar maken in de Blauwe Graaf;
• versterk beplanting om dorp langs randweg;
• koester belangrijke zichtlijnen;
• te behouden doorzichten vanuit dorp naar landschap.

Visie op de groenstructuur

In vergelijking met de andere kleine kernen is Zeddam bijzonder doordat het op de helling van de berg ligt en het bos op de berg het dorp als het ware omarmt. Vanuit de bosrand loopt een historische ‘hartlijn’ de helling af naar het oude buurtschap Vinkwijk. Zeddam is terrasvormig opgebouwd met allerlei plekken waar je als op een ‘groen balkon’ uitzicht en over het dorp en op het landschap van de berg hebt. Zeddam drijft op recreatie en toerisme. Waar mogelijk dient de groenstructuur de recreatieve aantrekkelijkheid te versterken.

Per kern is in het kader van het Groenstructuurplan een werkboek opgesteld met daarin handvatten voor initiatiefnemers.

3.4.4 Cultuurhistorisch beleid voor Montferland 2012

In december 2012 is het cultuurhistorisch beleid van de gemeente vastgesteld. Deze visie bevat een reeks van ambities, voornemens en acties die de gemeente Montferland wil uitvoeren op het gebied van cultuurhistorie voor de komende jaren. Doel is om de cultuurhistorie als wezenlijk onderdeel van onze leefomgeving te koesteren, te beschermen, te ontwikkelen en te delen met iedereen die woont, werkt, verblijft of recreëert in Montferland. Inzet van deze nota is om een kader te bieden voor het cultuurhistorische beleid dat niet eerder in samenhang geformuleerd is.

In de nota benoemt de gemeente haar ambities en belangrijkste initiatieven ten aanzien van cultuurhistorie:

• 1. Montferland heeft een actief monumentenbeleid en dat blijft zo (alle hoofdstukken). De gemeente geeft uitvoering aan haar eigen beleid, neemt verantwoordelijkheid voor het gedecentraliseerde overheidsbeleid (o.a. Modernisering Monumentenzorg) en voert in medebewind provinciaal en rijksbeleid uit.
• 2. De gemeente Montferland kiest voor het integreren van cultuurhistorisch beleid. Op die manier kunnen gemeenschappelijke doelstellingen van het gemeentelijk beleid elkaar versterken.
• 3. De gemeente werkt aan vermindering van administratieve lasten voor monumenteneigenaren. Sommige werkzaamheden aan monumenten worden vergunningvrij. Procedures voor de omgevingsvergunning worden verkort.
• 4. Cultuurhistorie krijgt een plaats in het bestemmingsplan, ook waar het de bovengrondse elementen betreft. Daartoe zal de cultuurhistorische waardenkaart worden aangevuld met het cultuurlandschap en de gebouwde objecten en structuren (historische bouwkunst en stedenbouw).
• 5. De gemeente ondersteunt herbestemming van monumentale en historische panden.
• 6. Cultuurhistorisch en toeristisch beleid zullen elkaar versterken.
• 7. De gemeente betrekt burgers nadrukkelijk bij het cultuurhistorisch beleid, in het bijzonder de Heemkundekring Bergh en de Oudheidkundige Vereniging Didam.
• 8. Bij ontwikkelingen in het landschap worden ook de cultuurhistorische waarden betrokken in de afweging.
• 9. De gemeente zorgt voor adequate ondersteuning van monumenteneigenaren, o.a. over de thema’s planproces en duurzaamheid. De informatievoorziening komt ook op de gemeentelijke website.
• 10. De gemeente neemt het initiatief om een programma te ontwikkelen voor het waardevolle molenerfgoed in Montferland. Verder zal de gemeente inventariseren wat de waarde en betekenis is van het erfgoed uit de Wederopbouwperiode in Montferland.

Logischerwijs is met name punt 4 relevant voor het plangebied van dit bestemmingsplan. In paragraaf 4.1 wordt nader ingegaan op de voorkomende archeologische waarden. In paragraaf 5.4.12 wordt nader ingegaan op hoe dit onderwerp is verwerkt in dit bestemmingsplan.

4.8.1 Nationaal Waterplan

In december 2009 is het Nationaal Waterplan vastgesteld. Dit plan geeft op hoofdlijnen aan welk beleid het Rijk in de periode 2009 - 2015 voert om te komen tot een duurzaam waterbeheer. Het Nationaal Waterplan richt zich op bescherming tegen overstromingen, voldoende en schoon water en diverse vormen van gebruik van water. Ook worden de maatregelen genoemd die hiervoor worden genomen.

Het Nationaal Waterplan is de opvolger van de Vierde Nota Waterhuishouding uit 1998 en vervangt alle voorgaande nota's waterhuishouding. Het Nationaal Waterplan is opgesteld op basis van de Waterwet die met ingang van 22 december 2009 van kracht is. Op basis van de Wet ruimtelijke ordening heeft het Nationaal Waterplan voor de ruimtelijke aspecten de status van structuurvisie. De belangrijkste wateropgaven voor Zeddam zijn watertekort, grondwater, wateroverlast en grondwaterkwaliteit.

4.8.2 Waterplan Gelderland 2010-2015

Het Waterplan bevat het waterbeleid van de provincie en is de opvolger van het derde Waterhuishoudingsplan (WHP3). Het beleid uit WHP3 wordt grotendeels voortgezet. Het Waterplan is tegelijk opgesteld met de water(beheer)plannen van het Rijk en de waterschappen. In onderlinge samenwerking zijn de plannen zo goed mogelijk op elkaar afgestemd. Het Waterplan Gelderland 2010-2015 is op 1 januari 2010 in werking getreden.

In het plan staan de doelen voor het waterbeheer, de maatregelen die daarvoor nodig zijn en wie ze gaat uitvoeren. Voor oppervlaktewaterkwaliteit, hoogwaterbescherming, regionale wateroverlast, watertekort en waterbodems gelden provinciebrede doelen. Voor een aantal functies, zoals landbouw, natte natuur, waterbergingsgebieden en grondwaterbeschermingsgebieden, zijn specifieke doelen geformuleerd.

Het plangebied heeft op grond van het Waterplan de basisfunctie ‘stedelijk gebied’. De functie ‘stedelijk gebied’ geldt voor alle bebouwde kommen in Gelderland. De inrichting en het beheer van het waterhuishoudkundige systeem zijn in stedelijk gebied gericht op:

• het voorkomen of zoveel mogelijk beperken van wateroverlast;
• de ontwikkeling en het behoud van de natuur in het stedelijk gebied;
• het voorkomen van zettingen;
• het herbenutten van ontwateringswater voor drink- en industriewatervoorziening of voor herstel van verdroogde natuur;
• het weren van de riolering van (diepe) drainage en instromend grond- en oppervlaktewater;
• het beperken van de vuilbelasting door riooloverstorten en hemelwateruitlaten;
• het beperken van de invloed van bronbemaling;
• het realiseren van de basiskwaliteit voor oppervlaktewater.

Grondwaterbeschermingsgebied

In het plangebied ligt een grondwaterbeschermingsgebied en deze is aangegeven op de plankaart. Het grondwaterbeschermingsgebied ligt van west naar oost bekeken:

• ten zuiden van de Schapenweg tot aan de Ettemastraat,
• ten westen van de Ettemastraat,
• ten zuiden van de Benedendorpsstraat.

Grondwaterbeschermingsgebied

Het doel van grondwaterbeschermingsgebieden is er voor te zorgen dat het grondwater op eenvoudige wijze (zonder ingrijpende en kostbare zuivering) kan worden gebruikt voor de bereiding van drinkwater. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in waterwingebieden (begrensd door de z.g. 1-jaarszone) en grondwaterbeschermingsgebieden begrensd door de z.g. 25-jaarszone). De waterwingebieden omvatten de directe omgeving van het puttenveld. Het belang van de waterwinning is hier zo evident, dat het projecteren van andere bestemmingen, niet mogelijk is. De mogelijkheden tot uitbreiding van reeds aanwezige bebouwing (anders dan voor de waterwinning) moeten tot het uiterste worden beperkt. In de grondwaterbeschermingsgebieden (de 25-jaarszones) zijn nieuwe bestemmingen met grotere grondwaterrisico’s dan bestaande niet acceptabel. Uitbreiding van bestaande activiteiten mag ook geen hoger risico opleveren (stand still). Er wordt gestreefd naar vermindering van risico’s (step forward).

De grondwaterbeschermingsgebieden zijn in het geldende Grondwaterbeschermingsplan aangegeven als gebieden waar de kwaliteit van het grondwater met het oog op de waterwinning bijzondere bescherming behoeft.

In dit gebied zijn geen inrichtingen toegestaan met een verhoogde kans op bodemverontreiniging. Het gaat hierbij ook om de beoordeling van de risico’s die emissies in de bodem en het grondwater kunnen geraken in onvoorziene omstandigheden. De planologische beoordeling is gericht op het verkleinen van het risico van dergelijke emissies met schadelijke stoffen. Toename van risico’s kunnen aan de orde zijn bij grootschalige nieuwe woonlocaties, bedrijventerreinen, verblijfsrecreatieterreinen, concentraties van dagrecreatie, hervestiging van glastuinbouw en intensieve verblijfsrecreatie.

Voor de grondwaterbeschermingsgebieden geldt verder het ‘stand still, step forward’ beginsel. Dit betekent dat ingrepen met ruimtelijke gevolgen geen groter risico op bodemverontreiniging mogen veroorzaken, dan in de bestaande situatie het geval is. Is dit wel het geval, doordat geen reële alternatieven bestaan, dan dienen binnen het grondwaterbeschermingsgebied compenserende maatregelen te worden getroffen, waarbij sprake is van minder risico dan in de bestaande situatie, dan wel maatregelen die het risico tot een minimum beperken.

4.8.3 Beleid Waterschap Rijn en IJssel

Het Waterschap Rijn en IJssel heeft in het Waterbeheerplan 2010-2015 haar nieuwe beleid vermeld. Dit plan is opgesteld in samenwerking met vier andere waterschappen, die deel uitmaken van deelstroomgebied Rijn-Oost. Dit plan is per 1 januari 2010 in werking getreden.

De opdracht van de waterschappen in Rijn-Oost is te zorgen voor voldoende water, schoon water en voor veilig wonen en werken op de taakvelden watersysteem, waterketen en veiligheid. Het waterschap houdt daarbij rekening met agrarische, economische, ecologische en recreatieve belangen. Aandachtspunten zijn het verbeteren van ecologische en chemische waterkwaliteit (terugdringen van oppervlaktewatervervuiling) en het voorkomen van wateroverlast, waarbij rekening wordt gehouden met het veranderende klimaat. In zowel landelijk als stedelijk gebied kunnen ruimtelijke ontwikkelingen een positief maar ook een negatief effect hebben op het watersysteem.

Waterschap Rijn en IJssel is voor de gemeente Montferland voor een groot aantal wateraspecten de aangewezen waterbeheerder waar relevante informatie is te verkrijgen om aan de wettelijke plicht te kunnen voldoen. Het is raadzaam om bij nieuwe ontwikkelingen zo vroeg mogelijk contact met het waterschap op te nemen, zodat zij mee kunnen denken in de voorbereiding van een plan. Waterschap Rijn en IJssel heeft niet alleen een toetsende rol, maar is een mede-overheid die de gemeente op het gebied van water ondersteunt bij nieuwe planontwikkeling. Zij denken mee om mogelijkheden te (onder)zoeken en te benutten zodat de verschillende wateraspecten niet alleen goed en adequaat ingevuld worden, maar ook zodanig dat dit bijdraagt aan de ruimtelijke kwaliteit en het functioneren van het gebied. Als waterschap en gemeente vroegtijdig overleg voeren en afronden in het stadium voordat het ontwerp-plan ter visie wordt gelegd hebben de gemeente en het waterschap gezamenlijk op een goede wijze invulling gegeven aan de verschillende wateraspecten en daarmee voldaan aan de wettelijke eis.

Waterschap Rijn en IJssel heeft een handreiking ontworpen voor het opstellen van de waterparagraaf waardoor het proces voor zowel de opsteller als de toetser vlotter kan verlopen. Met deze handreiking kan een initiatiefnemer zelf relevante wateraspecten in beeld brengen en een waterparagraaf opstellen. Voor meer complexe ontwikkelingen kan deze handreiking voor het waterschap en de initiatiefnemer als leidraad en geheugensteun gelden in het ontwerpproces. Gezamenlijk wordt er invulling gegeven aan de wateraspecten en kan water een positieve bijdrage leveren aan de leefomgeving. Als er overeenstemming is over de inhoud van de waterparagraaf kan de gemeente de tekst opnemen in de toelichting van het ruimtelijk plan.

4.8.4 Situatie plangebied

Water is richtinggevend voor toekomstige stedelijke ontwikkelingen. Op lokale schaal wordt nuttig gebruik gemaakt van regenwater. Bij overschot dient regenwater in de bodem te worden geïnfiltreerd, of naar het oppervlaktewater geleid. Regenwater wordt bij voorkeur niet meer afgevoerd via de riolering. Hierdoor wordt het rioleringstelsel minder zwaar belast en komen overstortingen van rioolwater op het oppervlaktewater niet meer voor. Ook voor huishoudelijk gebruik wordt water op lokale schaal gewonnen, waarna het weer gezuiverd wordt en hergebruikt.

Binnen het plangebied komen geen belangrijke watergangen voor. Het plangebied bevindt zich in een grondwaterbeschermings- of waterwingebied. Bij invulling van nieuwbouwlocaties wordt gestreefd naar beperking van het verhard oppervlak, zodat het hemelwater kan infiltreren in de grond. Indien mogelijk wordt het hemelwater ontkoppeld en ter plaatse geïnfiltreerd. Daarbij zal er op toegezien worden dat er geen uitlogende materialen worden gebruikt. In het grondwaterbeschermingsgebied mag infiltratie alleen gecontroleerd plaatsvinden. De omgang met infiltratie in het grondwaterbeschermingsgebied is als volgt:

• van particulieren geen hemelwater inzamelen (particulieren moeten dan verwerken op eigen terrein), of;
• ingezameld hemelwater bovengronds (en dus controleerbaar) bijvoorbeeld via wadi's infiltreren.

Het grondgebied van de gemeente ligt dichtbij het stuwwalmassief van het Montferland. Van het Montferland heeft het landelijk gebied van Montferland veel kwelwater te verwerken, zogenaamde lange of diepe kwel. Door de infiltratie in de kalkrijke zandpakketten van de stuwwal is dit water over het algemeen van zeer goede kwaliteit. Een secundair kwelsysteem wordt veroorzaakt door het water dat in de centrale zandopduiking in het centrum infiltreert en naar de lagere gebieden stroomt. Deze kwel is van ondiepe aard. De verblijftijd van het water in de grond is maar kort; tevens fluctueert de hoeveelheid aangevoerd water sterk. Omdat het dekzand geringe filtercapaciteiten kent zal het water van minder goede kwaliteit zijn. In artikel 3.1.6 (Bro) is aangegeven dat in de toelichting van een bestemmingsplan is beschreven op welke wijze in het plan rekening is gehouden met de gevolgen voor de waterhuishouding. In deze waterparagraaf worden de effecten van de ruimtelijke ontwikkeling per waterthema afgewogen. De relevante waterthema’s worden door middel van de watertoetstabel nagegaan of waterhuishoudkundige thema's relevant zijn voor dit bestemmingsplan.

Thema			Toetsvraag	Relevant?
HOOFDTHEMA'S
Veiligheid			Ligt in of nabij het plangebied een primaire of regionale waterkering? Ligt in of nabij het plangebied een kade?	Nee Nee
Riolering en Afvalwaterketen			Is er toename van het afvalwater (DWA)? Ligt in het plangebied een persleiding van WRIJ? Ligt in of nabij het plangebied een RWZI van het waterschap?	Nee Nee Nee
Wateroverlast (oppervlaktewater)			Is er sprake van toename van het verhard oppervlak? Zijn er kansen voor het afkoppelen van bestaand verhard oppervlak? In of nabij het plangebied bevinden zich natte en laag gelegen gebieden, beekdalen, overstromingsvlaktes?	Nee Nee Nee
Grondwateroverlast			Is in het plangebied sprake van slecht doorlatende lagen in de ondergrond? Bevindt het plangebied zich in de invloedzone van de Rijn of IJssel? Is in het plangebied sprake van kwel? Beoogt het plan dempen van slootjes of andere wateren?	Nee Nee Nee Nee
Oppervlaktewater kwaliteit			Wordt vanuit het plangebied water op oppervlaktewater geloosd? Ligt in of nabij het plangebied een HEN of SED water? Ligt het plangebied geheel of gedeeltelijk in een Strategisch actiegebied?	Nee Nee Nee
Grondwater kwaliteit			Ligt het plangebied in de beschermingszone van een drinkwateronttrekking?	Ja

Volksgezondheid		In of nabij het plangebied bevinden zich overstorten uit het gemengde of verbeterde gescheiden stelsel? Bevinden zich, of komen er functies, in of nabij het plangebied die milieuhygiënische of verdrinkingsrisico's met zich meebrengen (zwemmen, spelen, tuinen aan water)?	Ja Nee
Verdroging		Bevindt het plangebied zich in of nabij beschermingszones voor natte natuur?	Nee
Natte natuur		Bevindt het plangebied zich in of nabij een natte EVZ? Bevindt het plangebied zich in of nabij beschermingszones voor natte natuur?	Nee Nee
Inrichting en beheer		Bevinden zich in of nabij het plangebied wateren die in eigendom of beheer zijn bij het waterschap? Heeft het plan herinrichting van watergangen tot doel?	Nee Nee

AANDACHTSTHEMA'S
Recreatie			Bevinden zich in het plangebied watergangen en/of gronden in beheer van het waterschap waar actief recreatief medegebruik mogelijk wordt?	Nee
Cultuurhistorie			Zijn er cultuurhistorische waterobjecten in het plangebied aanwezig?	Nee

Tabel watertoetstabel

A-watergangen

Onder A-watergangen worden verstaan de voor de oppervlaktewaterkwantiteit van overwegend belang zijnde watergangen met inbegrip van de werken en gronden die een functie hebben voor af- en aanvoer en/of berging van water en/ of onderhoud van die watergang. Er bevinden zich in het plangebied geen A-watergangen.

Beheer bestaande situatie

Dit bestemmingsplan legt een bestaande situatie vast. Bij bestaande bebouwing is net als in het oude bestemmingsplan over het algemeen een beperkte uitbreiding mogelijk. De extra verharding die dit oplevert dient afgekoppeld te worden van het rioolstelsel zodat de kans op wateroverlast door toekomstige regenbuien wordt verminderd. Dit afgekoppelde regenwater wordt volgens de trits ‘vasthouden - bergen - afvoeren’ behandeld.

5.4.1 Bedrijf

De voor de bestemming 'Bedrijf' aangewezen gronden zijn bestemd voor bedrijven die deel uit maken van categorie 1 of 2 bedrijven. De bedrijven die niet in deze categorie vallen zijn nader aangeduid. In de bouwregels is opgenomen dat gebouwen alleen binnen het bouwvlak mogen worden opgericht en dienen te voldoen aan de maximale goot- en bouwhoogte die ter plaatse aangeduid is. Kantoorruimtes ten behoeve van de activiteiten zijn aan voorwaarden gekoppeld.

Alleen daar waar aangeduid zijn bedrijfswoningen toegestaan. Er zijn voorwaarden gekoppeld aan de inhoud hiervan. Er komt één bedrijf voor die een specifieke aanduiding heeft gekregen. Dit houdt in dat alleen dat type bedrijf hier is toegestaan (in verband met de huidige milieucategorie), dan wel bedrijven tot en met categorie 2.

Er wordt in dit bestemmingsplan ook gebruik gemaakt van de bestemming Bedrijf - Nutsvoorziening.

5.4.2 Centrum

Binnen de bestemming Centrum zijn toegestaan: detailhandel, dienstverlening, horeca en kantoren op de begane grond en bestaande detailhandel, dienstverlening, horeca en kantoren op de verdieping op het tijdstip van inwerkingtreding van het bestemmingsplan. Verder is wonen toegestaan.

5.4.3 Cultuur en ontspanning

Voor beide molen is de bestemming "Cultuur en ontspanning" opgenomen. Deze bestemming laat enkele recreatieve functies en detailhandelsfuncties toe.

5.4.4 Detailhandel

Binnen deze bestemming aangewezen gronden zijn bestemd voor detailhandel, uitsluitend in en onder de eerste bouwlaag. Op de bovenverdieping wordt alleen wonen toegestaan. In de bouwregels is opgenomen dat gebouwen alleen binnen het bouwvlak mogen worden opgericht en dienen te voldoen aan de maximale goot- en bouwhoogte die ter plaatse aangeduid is. Bedrijfswoningen zijn alleen daar waar aangeduid toegestaan. De opslag en verkoop van vuurwerk aan de Oude Doetinchemseweg heeft een specifieke functieaanduiding gekregen.

5.4.5 Gemengd

De gronden met de bestemming Gemengd zijn bestemd voor dienstverlening, detailhandel, horeca en cultuur en ontspanning. Op de verdiepingen is de woonfuncties toegestaan.

De maximale vloeroppervlakte voor de functies dienstverlening, detailhandel, horeca en cultuur en ontspanning is opgenomen in de regels. Gebouwen dienen binnen het bouwvlak te worden opgericht en dienen te voldoen aan de maximale goot- en bouwhoogte die ter plaatse aangeduid is.

5.4.6 Groen

De bestaande groenstructuur is als zodanig bestemd. Binnen de groenbestemming zijn onder andere speelvoorzieningen, dierenweiden, watergangen en partijen met bijbehorende voorzieningen, fiets- en voetpaden, nutsvoorzieningen, straatmeubilair en geluidwerende voorzieningen toegestaan.

5.4.7 Horeca

Binnen deze bestemming is horeca, uitsluitend in en onder de eerste bouwlaag toegestaan. Op de bovenverdieping wordt alleen wonen toegestaan. In de bouwregels is opgenomen dat gebouwen alleen binnen het bouwvlak mogen worden opgericht en dienen te voldoen aan de maximale goot- en bouwhoogte die ter plaatse aangeduid is.

Voor het adres Oude Doetinchemseweg 42 heeft een herschikking van de bebouwingsmogelijkheden plaats gevonden zonder dat sprake is van een uitbreiding ten opzichte van het vorige bestemmingsplan.

5.4.8 Maatschappelijk

Deze bestemming regelt de bestemming van de gronden die thans in gebruik zijn ten behoeve van een aantal uiteenlopende, min of meer openbare functies op sociaal, medisch, cultureel en maatschappelijk gebied. Ter plaatse van de aanduiding 'religie' is religie toegestaan en ter plaatse van de aanduiding 'begraafplaats' een begraafplaats.

5.4.9 Tuin

Om de openheid aan de voorzijde van de woningen en het aanzien van de voorgevel van de woningen te behouden, is de bestemming 'Tuin' opgenomen. Binnen deze bestemming zijn de bebouwingsmogelijkheden beperkt.

5.4.10 Verkeer- Verblijfsgebied

De voor deze bestemming aangewezen gronden zijn onder andere bestemd voor woonstraten, pleinen-, fiets- en voetgangersverkeer en parkeervoorzieningen, bermen, groen en speelvoorzieningen.

5.4.11 Wonen

De voor 'Wonen' aangewezen gronden zijn bestemd voor wonen, met inbegrip van beroep aan huis. Er wordt onderscheid gemaakt in de volgende woningbouw categorieën, te weten: aaneengebouwd, twee-aaneen, vrijstaande en gestapelde woningen. Bij de opzet van het bestemmingsplan is gekozen voor een gedetailleerde regeling. De toegestane goot- en bouwhoogtes van de hoofdbebouwing wordt in de regels vermeld. Afwijkingen zijn op de kaart weergegeven.

De gronden buiten het bouwvlak maar binnen de woonbestemming zijn de erven waarop de bebouwingsregeling in de regels van toepassing is. De gronden aan de voorzijde van de woningen zijn bestemd als Tuin, zodat deze gronden zoveel mogelijk onbebouwd blijven.

Met de aanduiding 'gevellijn' wordt de voorgevel van een woning aangegeven die afwijkt van de standaardregeling. De standaardregeling bepaalt dat de voorgevel de naar de openbare weg gekeerde gevel is. Daar waar sprake is van een ligging aan meerdere openbare wegen, zal een keuze moeten worden gemaakt.

In sommige gevallen wijkt de bestaande, historisch gegroeide situatie hiervan af. De afwijkende ligging van de voorgevel is in die gevallen geregeld met de aanduiding 'gevellijn'. De ligging van de voorgevel bepaalt waar bijbehorende bouwwerken mogen worden gebouwd.

5.4.12 Waarde- Archeologische Verwachting 1, 2 en 3

De voor deze bestemming aangewezen gronden zijn, behalve voor de daar voorkomende bestemming(en), mede bestemd voor het behoud en de bescherming van te verwachten archeologische waarden in de bodem.

Er komen vanwege de verschillende verwachtingswaarden drie dubbelbestemmingen voor: Waarde- Archeologische Verwachting 1, 2 en 3. Hiervoor zijn de standaardregels van de gemeente Montferland gebruikt. In deze standaardregels is ook een wijzigingsbevoegdheid opgenomen om de verwachtingswaarde om te zetten naar beschermd archeologisch monument. Hiervoor hanteert de gemeente de dubbelbestemming Waarde - Archeologie.

5.4.13 Waarde - Cultuurhistorie

Het als cultuurhistorische waardevol gebied aangemerkte deel van de Bovendorpsstraat c.a. heeft een dubbelbestemming “Waarde-cultuurhistorie” gekregen. De dubbelbestemming “Waarde-cultuurhistorie” houdt in dat de als zodanig aangewezen gronden, behalve voor de andere daar voorkomende bestemmingen, mede zijn bestemd voor het behoud en herstel van de cultuurhistorische waarden. Voor het geheel of gedeeltelijk slopen van een bouwwerk is binnen gebieden met deze dubbelbestemming een omgevingsvergunning nodig. Ter verdere borging van de cultuurhistorische waarden is binnen deze gebieden sprake van maatwerk voor wat betreft de precieze bestemming, bouwvlakken, voorgevelrooilijnen en goot- en nokhoogten, het groene karakter van (voor)tuinen.

Gemeentelijke- en rijksmonumenten zijn op de verbeelding aangeduid met een specifieke bouwaanduiding 'monument'. Deze aanduidingen hebben een signalerende functie aangezien monumenten in voldoende mate beschermd zijn in het kader van de Monumentenwet dan wel de gemeentelijke erfgoedverordening; het bestemmingsplan voorziet derhalve niet in een specifiek op deze categorie bebouwing afgestemde nadere regelgeving.

De karakteristieke panden hebben eveneens de dubbelbestemming Waarde - Cultuurhistorie gekregen. Behoud en herstel van de cultuurhistorische waarden staat hier voorop. Voor het slopen is een omgevingsvergunning vereist.

5.4.14 Algemene aanduidingsregels

Molenbiotoop

Windmolens met een monumentenstatus vormen een onlosmakelijk onderdeel van de regionale identiteit. Daarom streeft Gelderland naar het behoud en bescherming van molenbiotopen. Gemeenten dienen hiermee rekening te houden bij het opstellen van bestemmingsplannen. De bescherming van molenbiotopen betreft vooral behoud van het functioneren door middel van een vrije windvang. Verder dient rekening te worden gehouden met de belevingswaarde en het historisch karakter van de omgeving van de molen. Het bestemmingsplan dient waarborgen te bieden ter bescherming van het functioneren van de molen door middel van een vrije windvang. Voor windtoevoer geldt dat binnen een straal van 400 meter gerekend vanaf het middelpunt van de molen beperkingen worden gesteld aan het oprichten van bebouwing en beplanting.

Met name in een bebouwde omgeving kunnen ook andere belangen in het geding zijn waarbij zekere beperkingen ten aanzien van de windvang of de belevingswaarde niet altijd zijn uit te sluiten. Dit zal echter goed moeten worden beargumenteerd waarbij met het belang van het behoud van het goed functioneren door middel van windvang nadrukkelijk rekening dient te worden gehouden. Het plan zal hiervoor waarborgen moeten bevatten.

Voor de beide molens in Zeddam is een situatie specifieke berekening gemaakt van de toelaatbare hoogten van de bebouwing en beplanting op bepaalde afstanden van de molen. Gelet op de hoogteverschillen die in Zeddam voorkomen, is in de bebouwingsregeling voor de molens gewerkt met hoogtes ten opzichte van NAP, zodat op elke locatie binnen de molenbiotoop helder is tot welke hoogte zonder meer gebouwd mag worden.

De regeling is gebaseerd op de in de Uitvoeringsregeling opgenomen biotoopformule;

• Hx = (X/n) + c.z

in welke formule voorstelt:

• Hx: de toelaatbare hoogte van een obstakel in meters op een afstand x meter uit de molen. De toelaatbare hoogte wordt gemeten vanaf het waterpasniveau van de begane grond of het maaiveld van de molen;
• X: de afstand in meters vanaf het obstakel tot de wieken van de molen;
• n: de ruwheidscoëfficiënt wordt bepaald volgens de ruwheidsklassentabel van Wieringa en geeft de ruwheid van het terrein aan waarover de wind naar de molen toestroomt. In deze tabel wordt onderscheid gemaakt tussen: open, ruw en gesloten gebied.

Bij elke klasse hoort een waarde n, de ruwheidscoëfficiënt. Bij een windreductiepercentage tot 95 zijn de waarden van de ruwheidscoëfficiënt:

• 140 voor een open gebied;
• 75 voor een ruw gebied;
• 50 voor een gesloten gebied;

Berekend is dat de hoogte van de dorpel van de molen op 41,75 m + NAP (Torenmolen) ligt, respectievelijk 19,86 m + NAP (De Volharding). De hoogte van de onderste punt van de verticaal staande wiek bedraagt dan 45,6 m + NAP, respectievelijk 22,9 m + NAP. Tot een afstand van 100 meter van de beide molens wordt hogere bebouwing en beplanting dan de onderste punt van de verticaal staande wiek in principe niet toegestaan.

Op de plankaart staat een windvangzone voor beide molens aangegeven van 400 meter. In de voorschriften van dit bestemmingsplan is de tabel opgenomen met de maximaal toegestane hoogtes van bebouwing en beplanting binnen de windvangzones.

Hoe groter de afstand van de molens, hoe hoger de toegestane hoogte van bebouwing en beplanting. Hoger bouwen is niet uitgesloten, maar vraagt een zorgvuldige afweging of de windvang van de molen niet wordt belemmerd. Daartoe kunnen B&W vrijstelling verlenen, waarbij de belangen van de molen moeten worden meegewogen. In ieder geval mag zonder meer gebouwd worden tot de hoogte van het onderste punt van de verticaal staande wiek.

Bovendien geldt binnen de windvangzone van 400 m dat voor het nieuw aanplanten van bomen, struiken of heesters een omgevingsvergunning nodig is. Een omgevingsvergunning is niet nodig als het gaat om bomen, struiken of heesters waarvan redelijkerwijs aangenomen mag worden dat deze niet hoger worden dan de maximale bebouwingshoogtes, zoals hierboven bedoeld. Ook hier geldt dat hogere bomen en struiken niet zijn uitgesloten, maar daarvoor is een afzonderlijke afweging nodig in het kader van de omgevingsvergunning ten aanzien van het effect daarvan op de windvang.

Grondwaterbeschermingsgebied

Voor het grondwaterbeschermingsgebied gelden specifieke gebruiksregels van de grond om te voorkomen dat vervuiling van het grondwater ontstaat. Deze gebruiksregels zijn vastgelegd middels de aanduiding ‘milieuzone - grondwaterbeschermingsgebied'. Hierin zijn de bouwverboden en omgevingsvergunningen voor afwijken en het uitvoeren van werken en werkzaamheden uitgewerkt, die toezien op bescherming van de drinkwaterkwaliteit en kwantiteit.

Beperking gebruik grondwater

Als gevolg van de achtergebleven grondwaterverontreiniging Van Remmen Zeddam gelden ten aanzien van het gebruik van het grondwater beperkingen voor het onttrekken er van. Dit beperkingengebied heeft op de verbeelding de aanduiding 'milileuzone - beperking gebruik grondwater' gekregen. Hier is geregeld dat het gebruik van grondwater uit eigen grondwaterputten dieper dan 10 m-mv voor consumtpie, het drenken van vee, het besproeien van tuinen of bijvoorbeeld het vullen van zwembaden is aangemerkt als strijdig gebruik.

6.1.1 Vooroverleg

Het concept ontwerpbestemmingsplan is in het kader van het artikel 3.1.1. Bro-overleg ter toetsing opgestuurd naar de provincie Gelderland en Waterschap Rijn en IJssel.

De provincie heeft aangegeven dat geen sprake is van strijdigheid met provinciale belangen. Het Waterschap heeft enkele tekstuele wijzigingen aangegeven. Deze wijzigingen zijn verwerkt in de waterparagraaf (paragraaf 4.8) van de toelichting.

6.1.2 Zienswijzen

Het ontwerp bestemmingsplan Kom Zeddam heeft met ingang van 22 augustus 2013 voor de duur van zes weken ter inzage gelegen. Tijdens deze termijn zijn 6 zienswijzen ontvangen. Van deze zienswijzen heeft de gemeente een 'Nota zienswijzen' opgesteld. Deze is bijgevoegd in bijlage 4. In deze nota zijn de zienswijzen samengevat en van een beantwoording voorzien. Tevens is vermeld in hoeverre de zienswijze heeft geleid tot aanpassing van het bestemmingsplan.